Таможенная стоимость — скидка, роялти

Таможенные споры

Юридическое лицо

Таможенная стоимость товаров

Министерством финансов Республики Казахстан (далее – уполномоченный орган) получена жалоба от Компании «К» на уведомление о результатах проверки территориального Департамента государственных доходов (далее – таможенный орган) о начислении ввозной таможенной пошлины и НДС.

Как следует из материалов дела, таможенным органом проведена таможенная проверка по вопросу определения таможенной стоимости без учета скидок и включения в таможенную стоимость ввезенного товара лицензионных платежей, по результатам которой вынесено уведомление на общую сумму 2 120 078,9 тыс. тенге.

Компания «К» не согласившись с выводами таможенного органа, обратилась с апелляционной жалобой, в которой просит отменить решение таможенного органа.

1. Относительно предоставленных скидок

Компания «К» считает, что условия предоставления скидок в рамках метода 1 подтверждены документально.

Доказательством достоверности цены, фактически уплаченной или подлежащей уплате, являются подтверждающие документы (договора, дополнения к ним, инвойсы, платежные документы, спецификации, заказ на поставку и т.д.), которые прилагаются к каждой таможенной декларации.

Согласно положений Договора от 28.02.2019г., дополнительного соглашения от 18.04.2019г. и четырех заказов на поставку товаров продажа товаров со скидкой «не зависит от каких-либо условий или обязательств, влияние которых на цену товаров не может быть количественно определено». Наоборот, скидка рассчитывается обычным вычислительным способом в установленных дополнительным соглашением  к Договору в пределах от 50 до 90%.

Причем, значение скидки определяется сторонами в заказе на поставку по выбору: либо путем указания общей скидки в части спецификации, либо для каждой позиции оборудования. Исходя из сведений в заказах стороны договора согласовали общую скидку в части спецификации в разрезе заказов.

Проверяющими лицами в ходе таможенной проверки не поднимался вопрос об отсутствии подтверждающих документов для применения Метода 1, соответственно, Компания «К» представила достаточные доказательства и аргументы по заявленной таможенной стоимости.

До начала осуществления поставок товаров Компания «К» направила обращение в вышестоящий таможенный орган с вопросом о возможности применения скидок в отношении ввозимых товаров в конкретном рассматриваемом случае поставки. Были представлены договор от 28.02.2019г., дополнительное соглашение к Договору, а также все четыре заказа на поставку, с указанием в них скидок, отнесенных к товарам в соответствии с условиями договора.

Рассмотрев запрос Компании «К» и приложенные документы, вышестоящий таможенный орган письмом от 03.05.2019г. подтвердил возможность применения скидки при документальном подтверждении ее применения со стороны Компании «К».

При этом, как указывалось ранее, наряду с соблюдением требований таможенного законодательства Компанией «К» при совершении таможенных операций, признак достоверности соблюдается сторонами Договора поставки и заключается в отражении всей необходимой информации о количественных и качественных характеристиках товаров в тендерной и договорной документации, первичных документов на поставку (заказы, инвойсы, технические пояснения, платежные и банковские документы, бухгалтерские записи и т.д.). Сведения в документах поставщика и заказчика являются идентичными и согласованными. Одностороннее изменение сведений одной из Сторон в документах невозможно.

Закрепление нормами Договора положений о последовательности и согласованности действий поставщика и покупателя в отношении определения цены на товары, позволяет обеспечить количественную оценку такой информации, содержащейся в принятых и издаваемых в соответствии с Договором документах на поставку (заказы, инвойсы, платежные документы).

Соблюдение Компанией «К» всех перечисленных признаков, обосновывающих законность заявленной таможенной стоимости в отношении ввозимых товаров, а также отсутствие условий, которые могут ограничивать применение Метода 1 по цене сделки с ввозимыми товарами, предварительное одобрение со стороны вышестоящего таможенного органа возможности применения скидок в рассматриваемой ситуации, позволяет констатировать правомерность действий Компании «К» и необоснованность предъявленных в Акте претензий относительно применения цены по товарам со скидкой.

Проверив доводы участника ВЭД, исследовав представленные таможенным органом материалы, уполномоченный орган пришел к следующим выводам.

Статьей 396 Кодекса Республики Казахстан «О таможенном регулировании в Республике Казахстан» (далее — Кодекс) установлено, что при проведении таможенного контроля таможенной стоимости ввозимых товаров, заявленной при таможенном декларировании, таможенным органом осуществляется проверка правильности определения и заявления таможенной стоимости товаров.

В соответствии с приказом Министра финансов Республики Казахстан от 14.12.2018г. № 1082 «Об     утверждении Перечня налогоплательщиков, подлежащих мониторингу крупных налогоплательщиков» Компания «К» под пунктом 183 включено в Перечень налогоплательщиков, подлежащих мониторингу крупных налогоплательщиков.

В рассматриваемом случае между Компанией «К» и компанией «N» (Финляндия) заключен Рамочный договор от 28.02.2019г. на поставку оборудования (далее – Рамочный договор).

В соответствии с Рамочным договором компания «N» — поставщик разрабатывает, производит и реализует телекоммуникационное оборудование и системы, и изъявляет готовность поставить оборудование, установленного стандарта, и другое телекоммуникационное оборудование Компании «К» – покупателю.

Отгрузка оборудования по заказам будет осуществляться на основании письменных заявок покупателя с соответствующим графиком поставок, согласованного с поставщиком.

Цена оборудования — цена оборудования, указанная в спецификации в соответствующей части заказа на поставку.

Скидка – согласованная сторонами сумма, на которую снижается цена оборудования, указанная в прайс-листе.

Дополнительным соглашением от 18.04.2019г. к Рамочному договору предусмотрено предоставление скидки в размере 50-90% в отношении Оборудования по объему SWAP (оборудование для замены старого оборудования) в целях достижения средних показателей KPI (уровня цены на оборудование для замены в соответствующем регионе).

Значение скидки определяется сторонами в соответствующем заказе на поставку путем указания общей стоимости скидки в части спецификации, либо применения данной скидки для каждой позиции оборудования.

Декларирование товаров, ввезенных по Рамочному договору, производилось в период с мая по октябрь 2019 года по 41 ДТ с помещением под таможенную процедуру выпуск для внутреннего потребления.

Определение таможенной стоимости товаров Компанией «К» осуществлялась с учетом предоставленных поставщиком скидок.

В дальнейшем после выпуска товаров таможенным органом в отношении Компании «К» проведена таможенная проверка на предмет соблюдения норм таможенного законодательства Евразийского экономического союза и Республики Казахстан за проверяемый период с 08.10.2014г. по 08.10.2019г.

По результатам проверки таможенный орган считает, что Компанией «К» при определении таможенной стоимости неправомерно применена скидка на товар. Размер скидки не определен в зависимости от стоимости оборудования, количества, срока оплаты или каких либо других показателей применяемых в международной торговле. Скидки предоставлены так, что стоимость товаров составляет 1 доллар США за 1 шт. и фактически составляет 99,9%. При этом такая скидка предоставляется вне зависимости от вида товара.

Вместе с тем Компания «К» утверждает, что согласно представленным документам и сведениям согласованные цены на продукцию в стандартном режиме поставки и в режиме SWAP были зафиксированы в Приложении к Рамочному договору поставки. Дополнительным соглашением к Рамочному договору были установлены положения по размеру процента скидки от 50% до 90%.

Сущность поставки SWAP заключается в замене отдельных элементов/компонентов телекоммуникационной системы других производителей на уже установленное на сети аналогичное оборудование выбранного поставщика по самым минимальным ценам, за счет чего достигается расширение его присутствия в регионе или стране.

Значение скидки определяется сторонами в заказе на поставку по выбору: либо путем указания общей скидки в части спецификации, либо для каждой позиции оборудования. Исходя из сведений в заказах, стороны Рамочного договора согласовали общую скидку в части спецификации в разрезе заказов.

Согласно статье 479 Кодекса уполномоченный орган при рассмотрении жалобы вправе назначить внеплановую выездную таможенную проверку.

Учитывая, что имеющихся в акте проверки от 28.07.2020г. сведений недостаточно для вынесения  мотивированного решения,  в ходе рассмотрения жалобы уполномоченным органом письмом от 18.11.2020г. назначена внеплановая выездная таможенная проверка Компании «К» за обжалуемый период.

По итогам проверки таможенным органом вынесен акт таможенной проверки от 25.11.2021г.

Из акта таможенной проверки от 25.11.2021г. (далее – акт дополнительной проверки) следует следующее.

В ходе дополнительной таможенной проверки по запросу вышестоящего таможенного органа таможенные органы государств-членов ЕАЭС (РФ, Киргизия и Беларусь) информируют о том, что практика применения скидок свыше 50% отсутствует.

По данному вопросу Евразийская экономическая комиссия сообщает, что общее требование, необходимое для учета предоставляемых продавцом покупателю скидок при определении таможенной стоимости товаров — это факт использования их покупателем. Если покупателем может быть документально подтверждено, что действительно за товар уплачена цена с учетом предоставляемой продавцом скидки и при этом выполняются условия пункта 1 статьи 39 Таможенного Кодекса Евразийского экономического союза (далее – ТК ЕАЭС), то при определении таможенной стоимости должна учитываться реально использованная скидка.

В международной торговле вид и размер предоставляемых скидок очень сильно различаются и зависят не только от состояния рыночной конъюнктуры на момент заключения контракта, но и от сложившейся коммерческой практики, традиций и обычаев, характерных для конкретного товарного рынка. Таким образом, допустимый размер предоставляемых скидок не подлежит нормативному регулированию.

Кроме того следует отметить, что ни в акте предыдущей проверки и ни в акте дополнительной проверки не представлены факты не соблюдения Компанией «К» требований пункта 1 статьи 39 ТК ЕАЭС. Подтверждением соблюдения вышеуказанной нормы является применение таможенным органом по результатам предыдущей проверки метода по стоимости сделки с ввозимыми товарами (метод 1) при определении таможенной стоимости товаров, ввезенных с предоставленными поставщиком скидками.

Тем самым, выводы таможенного органа по неправильному определению Компанией «К» таможенной стоимости с учетом предоставленных скидок, отраженные в акте предыдущей проверки, актом дополнительной проверки не подтверждены.

На основании вышеизложенного, учитывая, что дополнительной проверкой не подтверждены выводы предыдущей таможенной проверки, начисление ввозной таможенной пошлины и НДС в сумме 1 572 062,1 тыс. тенге по результатам таможенной проверки является неправомерным.

• Относительно лицензионных платежей

Компания «К» сообщает, что проверяющими не были достаточно исследованы факты и обстоятельства сделки, не были изучены всесторонне особенности договоров.

К примеру, Компания «К» осуществило ввоз товаров по Разовому договору от 29.03.2017г., заключенному с компанией «N» (Финляндия), по ДТ от 22.06.2017г., где основными устройствами, содержащими встроенное программное обеспечение, являются Системный модуль и Модуль расширения емкости.

Согласно пункту 1 договора под «Оборудованием» или «Продуктом» понимается «Аппаратное и Программное обеспечение, а также любые технические средства и/или экземпляры программного обеспечения, включая усовершенствованные версии Программного обеспечения».

Поставщик осуществляет поставку Аппаратного обеспечения с установленной версией Программного обеспечения. При этом версия Программного обеспечения является уникальной версией Программного обеспечения, которая будет подлежать испытаниям с целью использования на поставляемом Оборудовании.

Согласно Договору Покупателю (Компании «К») предоставляется неисключительная, бессрочная (на весь срок действия исключительного права), ограниченная лицензия на использование Программного обеспечения, но только в целях эксплуатации и обслуживания Оборудования Покупателем. Цена лицензии считается включенной в цену Оборудования и Покупатель не уплачивает за предоставление лицензии каких-либо иных платежей, кроме цены Оборудования в соответствии с Договором.

Как видно из условий Договора лицензионные платежи за использование лицензии на использование Программного обеспечения включены в стоимость Оборудования, и каких-либо иных лицензионных платежей не производится. Компания «К» не заключало отдельное лицензионное соглашение с Поставщиком, относящееся к этой поставке Оборудования.

Компания «К» считает, что не возникает обязательств по включению дополнительных начислений в виде лицензионных платежей в цену товара в связи с тем, что такие лицензионные платежи за использование Программного обеспечения уже включены в стоимость Оборудования.

Таможенными органами также не были исследованы другие договора на поставку товаров, содержащие аналогичные положения.

Во всех указанных случаях Компании «К» предоставляются права на использование Программного обеспечения только в целях эксплуатации и обслуживания Оборудования, и в цену Оборудования включаются лицензионные платежи, соответственно, Оборудование продается с включенной стоимостью лицензии на использование прав на объект интеллектуальной собственности (Программное обеспечение), что не подпадает под действие подпункта 7 пункта 1 статьи 40 ТК ЕАЭС.

Договоры, помимо стоимости поставляемого Оборудования, предусматривают специальные платежи за коды доступа\активации (далее — Коды активации), которые не входят (не входили) в комплект поставки при импорте и которые предоставлялись Компании «К» посредством электронных каналов связи. В разных договорах такие платежи (далее — Платежи за коды активации) называются по-разному: плата за лицензионные ключи для активации, плата за набор первоначальных лицензий, плата за лицензии с кодом доступа для активации. Однако, во всех без исключения случаях, предоставляемые поставщиком Оборудования Коды активации представляли собой электронный файл, являющийся программой либо частью Программного обеспечения, предустановленного в поставляемом Оборудовании, назначение которого заключается в активировании определенного (в зависимости от потребности покупателя) набора функций Оборудования. При этом в каждом из рассматриваемых случаев такой файл поставлялся отдельно от Оборудования по электронным каналам связи.

В соответствии Техническим Руководством по лицензионному контролю, после размещения заказа от Покупателя Центральной лицензионной системой генерируются Набор первоначальных лицензий и Лицензионных ключей в виде XML файлов путем подбора произвольного сочетания цифр и символов.

Поскольку такие Коды активации передаются по электронным каналам связи и хранятся на сервере Покупателя, их поставка не является предметом таможенного регулирования и не подлежит таможенному декларированию.

Покупатель производит Платежи за коды активации, получаемые в виде XML файла, которые не являются лицензионным платежом за объект интеллектуальной собственности.

Таким образом, Платежи за коды активации не являются лицензионными платежами за объекты интеллектуальной собственности, соответственно, не могут быть предметом рассмотрения доначислений к цене, фактически уплаченной или подлежащей уплате за ввозимое Оборудование.

Кроме того, Компания «К» утверждает, что по 12 ДТ, по которым произведено начисление НДС, платежи за коды активации были включены в таможенную стоимость при декларировании ввезенных товаров.

Проверив доводы участника ВЭД, исследовав представленные таможенным органом материалы, уполномоченный орган пришел к следующим выводам.

Необходимость добавления лицензионных платежей за использование объектов интеллектуальной собственности к цене, фактически уплаченной или подлежащей уплате за ввозимые товары предусмотрена в Рекомендациях Коллегии Евразийской экономической комиссии от 15.11.2016г. № 20  «О Положении о добавлении лицензионных и иных подобных платежей за использование объектов интеллектуальной собственности к цене, фактически уплаченной или подлежащей уплате за ввозимые товары» (далее – Положение).

Пунктом 7 Положения определено, что в случае, когда лицензионные платежи не включены в цену, фактически уплаченную или подлежащую уплате за ввозимые товары, и уплачиваются отдельно от счета на оплату оцениваемых (ввозимых) товаров, при решении вопроса о необходимости включения лицензионных платежей в таможенную стоимость этих товаров следует принимать во внимание следующие ключевые факторы:

относятся ли лицензионные платежи к оцениваемым (ввозимым) товарам;

является ли уплата лицензионных платежей условием продажи оцениваемых (ввозимых) товаров.

Так, Компанией «К» осуществлялся ввоз товаров на основании следующих договоров на поставку оборудования:

— от 23.01.2017г., заключенный компанией «N» (Финляндия);

— от 13.06.2017г., заключенный с компанией «N» (Финляндия);

— от 09.10.2017г., заключенный с компанией «N» (Финляндия);

— от 29.03.2017г., заключенный с компанией «N» (Финляндия);

— от 26.12.2014г., заключенный с компанией «H» (Китай);

— от 25.11.2015г., заключенный с компанией «I» (Швеция);

— от 12.12.2016г., заключенный с компанией «H» (Китай).

Поставка товаров осуществлялась по заказам и инвойсам, составленным в рамках вышеуказанных договоров. В заказах и инвойсах, кроме цен на товары, была указана стоимость наборов первоначальных лицензий либо пакета лицензий или лицензионных ключей, то есть был указан размер лицензионных платежей.

При декларировании товаров, ввезенных на основании вышеуказанных договоров, Компанией «К» определение таможенной стоимости осуществлялось по методу по стоимости сделки с ввозимыми товарами (метод 1) с включением лицензионных платежей.

В дальнейшем после выпуска по результатам таможенной проверки таможенным органом установлено, что по 26 ДТ в таможенную стоимость ввозимого товара Компанией «К» не были включены лицензионные платежи.

Также дополнительной проверкой, назначенной и проведенной в ходе рассмотрения жалобы по вопросам, изложенным в жалобе, установлено следующее.

Во всех вышеуказанных договорах на поставку одинаковые условия по Программному Обеспечению, лицензии и праву интеллектуальной собственности.

Для примера приведены следующие выдержки из договоров.

«Оборудование» – это технические средства и являющееся неотъемлемой частью поставляемого Оборудования, Программное обеспечение, а также Оборудование для измерений и испытаний, руководства по управлению и другая документация по Оборудованию, которую Поставщик поставляет Компании «К» по настоящему договору.

«Программное обеспечение» – это все программы и их версии, вся соответствующая документация пользователя, их обновленные версии и копии, включая все пакеты приложений, ассемблеры, компиляторы, разработанные либо приобретенные Поставщиком, которые могут работать на конкретных Технических Средствах, включая:

i)       загружаемые пользователем приложения и операционные программы, поставляемые по Договорам; и

ii)      встроенный в Технические средства микрокод; и то, и другое – для использования совместно с Оборудованием либо в качестве составной части Оборудования.

В соответствии с пунктами Договоров Компании «К» представляется неисключительная, бессрочная (на весь срок действия исключительного права), ограниченная лицензия на использование Программного обеспечения, но только в целях эксплуатации и обслуживания Оборудования Компанией «К».

Несмотря на любые положения об ином, Компания «К» не получает никаких прав собственности на Программное обеспечение, и все такие права всегда сохраняется за Поставщиками и/или его лицензиарами.

В акте дополнительной проверки указано, что Ключи/Коды активации представляют собой XML файлы, которые генерируются системой и передаются электронным способом через Интернет. Ключи/Коды активации являются техническим элементом поставляемого Оборудования, назначение которого заключается в активировании (запуске функционала и контроля емкости сети) определенного (в зависимости от потребности покупателя) набора функций, предустановленных в Оборудовании.

Также даны пояснения относительно подключения функционала оборудования через Ключи/Коды активации. Так, крупные производители телекоммуникационного оборудования продают свое оборудование по всему миру, и у разных операторов в своих странах стоят разные задачи. Оператору связи экономически невыгодно сразу покупать максимальный функционал оборудования, если у него в стране отсутствует такая потребность на рынке услуг сотовой связи (к примеру, в первое время малое количество абонентов), поэтому операторы не инвестируют в максимальную возможность Оборудования.

Тем самым, согласно вышеуказанным договорам Компания «К» с Поставщиками не разделяют друг от друга на отдельные части Оборудование и Программное обеспечение, предоставленное как неотъемлемая часть Оборудования и не являющееся самостоятельным активом, которое не может использоваться Компанией «К» в его коммерческой деятельности отдельно от Оборудования. У Компании «К» отсутствует возможность приобрести Оборудование без уплаты лицензионных платежей. Ключи/Коды активации являются техническим элементом поставляемого Оборудования, назначение которого заключается в активировании (запуске функционала и контроля емкости сети) определенного (в зависимости от потребности покупателя) набора функций, предустановленных в Оборудовании.

Учитывая вышеизложенное следует, что лицензионные платежи связаны с оцениваемыми (ввозимыми) товарами и являются условием их продажи, тем самым, суммы лицензионных платежей в соответствии с пунктом 7 Положения должны быть добавлены к цене, фактически уплаченной или подлежащей уплате.

Таким образом, проверяющими лицами по результатам дополнительной проверки подтверждены выводы предыдущего акта проверки относительно необходимости включения лицензионных платежей, уплаченных Компанией «К» поставщику, в таможенную стоимость ввозимых товаров. 

Принимая во внимание вышеизложенное, начисление НДС в сумме 249 173,9 тыс. тенге в связи с включением в таможенную стоимость ввозимых товаров лицензионных платежей является правомерным.

Решением Апелляционной комиссии результаты таможенной проверки в части начисления ввозной таможенной пошлины и НДС в отношении товаров, таможенная стоимость которых определена без учета предоставленных скидок, признаны неправомерными, а в части начисления НДС по товарам, в таможенную стоимость которых включены лицензионные платежи, признаны правомерными.

Государственный язык

Кедендік алымдар

Заңды тұлға

Тауарлардың кедендік құны

Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) «К» компаниясынан кедендік әкелу бажын және ҚҚС есептеу туралы аумақтық мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі – кеден органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға шағым алды.

Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, кеден органы жеңілдіктерді есепке алмай кедендік құнды айқындау және әкелінген тауардың кедендік құнына лицензиялық төлемдерді енгізу мәселесі бойынша кедендік тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша жалпы сомасы 2 120 078,9 мың теңгеге хабарлама шығарылды.

«К» компаниясы кеден органының тұжырымдарымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда кеден органы шешімінің күшін жоюды сұрайды.

1. Ұсынылған жеңілдіктерге қатысты

«К» компаниясы 1-әдіс шеңберінде жеңілдіктер беру шарттары құжатпен расталған деп санайды.

Әрбір кедендік декларацияға қоса берілетін растаушы құжаттар (шарттар, оларға толықтырулар, инвойстар, төлем құжаттары, ерекшеліктер, жеткізуге тапсырыс және т.б.) іс жүзінде төленген немесе төленуге жататын бағаның анықтығының дәлелі болып табылады.

28.02.2019ж. Шарттың, 18.04.2019ж. қосымша келісімнің және тауарларды жеткізуге төрт тапсырыстың ережелеріне сәйкес тауарларды жеңілдікпен сату «тауарлардың бағасына әсерін сандық анықтау мүмкін болмайтын қандай да бір шарттарға немесе міндеттемелерге байланысты емес». Керісінше, жеңілдік шартқа қосымша келісімде белгіленген 50-ден 90% — ға дейінгі шекте қарапайым есептеу тәсілімен есептеледі.

Сонымен қатар, жеңілдіктің мәнін Тараптар сатып алуға тапсырыста таңдау бойынша анықтайды: спецификация бөлігінде немесе жабдықтың әр позициясы үшін жалпы жеңілдікті көрсету арқылы. Тапсырыстардағы мәліметтерді негізге ала отырып, шарт тараптары тапсырыстар бөлінісінде ерекшелік бөлігінде жалпы жеңілдікті келісті.

Тексеруші тұлғалар кедендік тексеру барысында 1-әдісті қолдану үшін растайтын құжаттардың жоқтығы туралы мәселе көтермеді, тиісінше, «К» компаниясы мәлімделген кедендік құн бойынша жеткілікті дәлелдер мен дәлелдер ұсынды.

Тауарларды жеткізуді жүзеге асыру басталғанға дейін «К» компаниясы нақты қаралатын жеткізу жағдайында әкелінетін тауарларға қатысты жеңілдіктерді қолдану мүмкіндігі туралы мәселемен жоғары тұрған кеден органына өтініш жіберді. 28.02.2019 ж. шарт, шартқа қосымша келісім, сондай-ақ шарт талаптарына сәйкес тауарларға жатқызылған жеңілдіктерді көрсете отырып, жеткізуге барлық төрт тапсырыс ұсынылды.

«К» компаниясының сұрауын және қоса берілген құжаттарды қарап, жоғары тұрған кеден органы 03.05.2019ж. хатпен «К» компаниясы тарапынан оның қолданылуын құжаттамалық растау кезінде жеңілдікті қолдану мүмкіндігін растады.

Бұл ретте, бұрын айтылғандай, «К» компаниясы кедендік операцияларды жасау кезінде кеден заңнамасының талаптарын сақтаумен қатар, дәйектілік белгісін жеткізу шартының тараптары сақтайды және тендерлік және шарттық құжаттамадағы тауарлардың сандық және сапалық сипаттамалары туралы барлық қажетті ақпаратты, жеткізуге арналған бастапқы құжаттарды (тапсырыстар, инвойстар, техникалық түсіндірмелер, төлемдік төлемдер көрсетуден тұрады. және банктік құжаттар, бухгалтерлік жазбалар және т.б.). Өнім беруші мен Тапсырыс берушінің құжаттарындағы мәліметтер бірдей және келісілген болып табылады. Құжаттардағы Тараптардың бірінің мәліметтерін біржақты өзгерту мүмкін емес.

Тауар бағасын айқындауға қатысты өнім беруші мен сатып алушының іс-қимылдарының дәйектілігі мен келісімділігі туралы ережелерді шарт нормаларымен бекіту Шартқа сәйкес жеткізуге қабылданған және шығарылатын құжаттарда (тапсырыстар, инвойстар, төлем құжаттары) қамтылған осындай ақпараттың сандық бағалануын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

«К» компаниясының әкелінетін тауарларға қатысты мәлімделген кедендік құнның заңдылығын негіздейтін барлық санамаланған белгілерді сақтауы, сондай-ақ әкелінетін тауарлармен мәміле бағасы бойынша 1-әдісті қолдануды шектеуі мүмкін шарттардың болмауы, жоғары тұрған кеден органы тарапынан қаралып отырған жағдайда жеңілдіктерді қолдану мүмкіндігін алдын ала мақұлдау «К» компаниясы іс-қимылының заңдылығын және «К» компаниясы мен «К» компаниясы арасындағы жеңілдікпен тауарлар бойынша бағаны қолдануға қатысты актіде қойылған наразылықтардың негізсіздігі.

СЭҚ қатысушысының дәлелдерін тексеріп, кеден органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.

«Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеу туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі — Кодекс) 396-бабында кедендік декларациялау кезінде мәлімделген әкелінетін тауарлардың кедендік құнына Кедендік бақылау жүргізу кезінде кеден органы тауарлардың кедендік құнын айқындау мен мәлімдеудің дұрыстығын тексеруді жүзеге асыратыны белгіленген.

«Ірі салық төлеушілердің мониторингіне жататын салық төлеушілердің тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 14.12.2018ж.  № 1082 бұйрығына сәйкес «К» компаниясы 183-тармақпен бірге ірі салық төлеушілердің мониторингіне жататын салық төлеушілердің тізбесіне енгізілді.

Қаралып отырған жағдайда «К» компаниясы мен «N» компаниясы (Финляндия) арасында 28.02.2019ж. жабдықты жеткізуге негіздемелік шарт (бұдан әрі – негіздемелік шарт) жасалды.

Негіздемелік шартқа сәйкес жеткізуші «N» компаниясы телекоммуникациялық жабдықтар мен жүйелерді әзірлейді, өндіреді және іске асырады, белгіленген стандарттағы жабдықтарды және сатып алушы «К» компаниясының басқа да телекоммуникациялық жабдықтарын жеткізуге дайындығын анықтайды.

Тапсырыс бойынша жабдықты жөнелту жеткізушімен келісілген жеткізудің тиісті кестесі бар сатып алушының жазбаша өтінімдері негізінде жүзеге асырылады.

Жабдықтың бағасы — жеткізуге тапсырыстың тиісті бөлігіндегі ерекшелікте көрсетілген жабдықтың бағасы.

Жеңілдік — прайс-парақта көрсетілген жабдықтың бағасы төмендейтін тараптармен келісілген сома.

Негіздемелік шартқа 18.04.2019ж. қосымша келісіммен KPI орташа көрсеткіштеріне (тиісті өңірде ауыстыруға арналған жабдық бағасының деңгейіне) қол жеткізу мақсатында SWAP (ескі жабдықты ауыстыруға арналған жабдық) көлемі бойынша жабдыққа қатысты 50-90% мөлшерінде жеңілдік беру көзделген.

Жеңілдіктің мәнін тараптар жеткізуге тиісті тапсырыста ерекшелік бөлігінде жеңілдіктің жалпы құнын көрсету не жабдықтың әрбір позициясы үшін осы жеңілдікті қолдану арқылы айқындайды.

Негіздемелік шарт бойынша әкелінген тауарларды декларациялау 2019 жылғы мамырдан қазанға дейінгі кезеңде ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастыра отырып, 41 ТД-дан жүргізілді.

«К» компаниясы тауарлардың кедендік құнын айқындауды өнім беруші ұсынған жеңілдіктерді ескере отырып жүзеге асырды.

Бұдан әрі тауарларды шығарғаннан кейін кеден органы «К» компаниясына қатысты 08.10.2014ж. бастап 08.10.2019ж. дейінгі тексерілетін кезеңде Еуразиялық экономикалық одақ пен Қазақстан Республикасының кеден заңнамасы нормаларының сақталуы тұрғысынан кедендік тексеру жүргізді.

Тексеру нәтижелері бойынша кеден органы «К» компаниясы кедендік құнды анықтау кезінде тауарға жеңілдікті заңсыз қолданды деп есептейді. Жеңілдік мөлшері жабдықтың құнына, санына, төлем мерзіміне немесе халықаралық саудада қолданылатын қандай да бір басқа көрсеткіштерге байланысты айқындалмаған. Жеңілдіктер тауарлардың құны 1 дана үшін 1 АҚШ долларын құрайтындай етіп ұсынылған.және іс жүзінде 99,9% құрайды. Бұл ретте мұндай жеңілдік тауар түріне қарамастан беріледі.

Сонымен бірге, «К» компаниясы ұсынылған құжаттар мен мәліметтерге сәйкес стандартты жеткізу режимінде және SWAP режимінде өнімге келісілген бағалар Негіздемелік жеткізу шартына қосымшада тіркелгенін бекітеді. Негіздемелік шартқа қосымша келісіммен 50% — дан 90% — ға дейінгі жеңілдік пайызының мөлшері бойынша ережелер белгіленді.

SWAP жеткізілімінің мәні басқа өндірушілердің телекоммуникациялық жүйесінің жекелеген элементтерін/компоненттерін таңдалған жеткізушінің желіге орнатылған ұқсас жабдықтарына ең төменгі бағамен ауыстыру болып табылады, соның арқасында оның аймақта немесе елде болуын кеңейтуге қол жеткізіледі.

Жеңілдіктің мәнін тараптар сатып алуға тапсырыста таңдау бойынша: не ерекшелік бөлігінде жалпы жеңілдікті көрсету арқылы, не жабдықтың әрбір позициясы үшін айқындайды. Тапсырыстардағы мәліметтерге сүйене отырып, Негіздемелік шарттың тараптары тапсырыстар бөлінісінде ерекшелік бөлігінде жалпы жеңілдікті келісті.

Кодекстің 479-бабына сәйкес уәкілетті орган шағымды қарау кезінде жоспардан тыс көшпелі кедендік тексеруді тағайындауға құқылы.

28.07.2020ж. тексеру актісінде бар мәліметтер дәлелді шешім шығару үшін жеткіліксіз екенін ескере отырып, шағымды қарау барысында уәкілетті органның 18.11.2020ж. хатымен шағым жасалған кезеңде «К» компаниясына жоспардан тыс көшпелі кедендік тексеру тағайындалды.

Тексеру қорытындысы бойынша кеден органы 25.11.2021ж. кедендік тексеру актісін шығарды.

25.11.2021ж. кедендік тексеру актісінен (бұдан әрі — қосымша тексеру актісі) мыналар шығады.

Жоғары тұрған кеден органының сұрау салуы бойынша қосымша кедендік тексеру барысында ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің (РФ, Қырғызстан және Беларусь) кеден органдары 50%-дан астам жеңілдіктерді қолдану тәжірибесі жоқ екенін хабарлайды.

Осы мәселе бойынша Еуразиялық экономикалық комиссия тауарлардың кедендік құнын айқындау кезінде сатушы сатып алушыға ұсынатын жеңілдіктерді есепке алу үшін қажетті жалпы талап — оларды сатып алушының пайдалану фактісі екенін хабарлайды. Егер сатып алушы сатушы ұсынатын жеңілдікті ескере отырып, тауар үшін бағаның шын мәнінде төленгенін құжатпен растауы мүмкін және бұл ретте Еуразиялық экономикалық одақ Кеден кодексінің (бұдан әрі – ЕАЭО КК) 39-бабы 1-тармағының шарттары орындалса, онда кедендік құнды айқындау кезінде нақты пайдаланылған жеңілдік ескерілуге тиіс.

Халықаралық саудада ұсынылатын жеңілдіктердің түрі мен мөлшері өте әр түрлі болады және келісім-шарт жасасу кезіндегі нарық конъюнктурасының жай-күйіне ғана емес, сондай-ақ нақты тауар нарығына тән қалыптасқан коммерциялық практикаға, дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарға да байланысты болады. Осылайша, ұсынылатын жеңілдіктердің рұқсат етілген мөлшері нормативтік реттеуге жатпайды.

Бұдан басқа, алдыңғы тексеру актісінде де, қосымша тексеру актісінде де «К» компаниясының ЕАЭО ЕК-нің 39-бабы 1-тармағының талаптарын сақтамау фактілері ұсынылмағанын атап өткен жөн. Кеден органының алдыңғы тексеру нәтижелері бойынша жеткізуші ұсынған жеңілдіктермен әкелінген тауарлардың кедендік құнын айқындау кезінде әкелінетін тауарлармен мәміле құны бойынша әдісті қолдануы (1-әдіс) жоғарыда көрсетілген норманың сақталуын растау болып табылады.

Осылайша, алдыңғы тексеру актісінде көрсетілген жеңілдіктерді ескере отырып, «К» компаниясының кедендік құнды дұрыс анықтамауы бойынша кеден органының тұжырымдары қосымша тексеру актісімен расталмаған.

Жоғарыда баяндалғанның негізінде, қосымша тексерумен алдыңғы кедендік тексерудің қорытындылары расталмағанын ескере отырып, кедендік тексеру нәтижелері бойынша 1 572 062,1 мың теңге сомасында кедендік әкелу бажын және ҚҚС есептеу заңсыз болып табылады.

2. Лицензиялық төлемдерге қатысты

«К» компаниясы тексерушілер мәміленің фактілері мен мән-жайларын жеткілікті түрде зерттемегенін, шарттардың жан-жақты ерекшеліктерін зерттемегенін хабарлайды.

Мысалы, «К» компаниясы «N» компаниясымен (Финляндия) жасалған 29.03.2017ж. жасалған біржолғы шарт бойынша 22.06.2017ж. ТД бойынша тауарларды әкелуді жүзеге асырды, мұнда жүйелік модуль және сыйымдылықты кеңейту модулі енгізілген бағдарламалық қамтылымы бар негізгі құрылғылар болып табылады.

Шарттың 1-тармағына сәйкес «жабдық» немесе «өнім деп» аппараттық және бағдарламалық қамтылым, сондай-ақ бағдарламалық қамтылымның жетілдірілген нұсқаларын қоса алғанда, кез келген техникалық құралдар және/немесе бағдарламалық қамтылым даналары»түсініледі.

Өнім беруші бағдарламалық қамтамасыз етудің белгіленген нұсқасымен аппараттық қамтамасыз етуді жеткізуді жүзеге асырады. Бұл ретте бағдарламалық қамтылымның нұсқасы жеткізілетін жабдықта пайдалану мақсатында сыналуға жататын бағдарламалық қамтылымның бірегей нұсқасы болып табылады.

Шартқа сәйкес сатып алушыға («К» компаниясы) бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалануға айрықша емес, мерзімсіз (айрықша құқықтың бүкіл қолданылу мерзіміне), шектеулі лицензия беріледі, бірақ сатып алушының жабдықты пайдалануы мен оған қызмет көрсетуі мақсатында ғана беріледі. Лицензияның бағасы Жабдықтың бағасына енгізілген болып есептеледі және сатып алушы шартқа сәйкес жабдықтың бағасынан басқа, лицензия бергені үшін қандай да бір өзге төлемдерді төлемейді.

Шарт талаптарынан көріп отырғанымыздай, бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалануға арналған лицензияны пайдаланғаны үшін лицензиялық төлемдер Жабдықтың құнына енгізілген және қандай да бір өзге лицензиялық төлемдер жүргізілмейді. «К» компаниясы жабдықты осы жеткізуге қатысты жеткізушімен жеке лицензиялық келісім жасаспады.

«К» компаниясы бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдаланғаны үшін осындай лицензиялық төлемдердің жабдық құнына енгізілуіне байланысты тауардың бағасына лицензиялық төлемдер түрінде қосымша есептеулерді енгізу бойынша міндеттемелер туындамайды деп есептейді.

Кеден органдары сондай-ақ ұқсас ережелері бар тауарларды жеткізуге арналған басқа да шарттарды зерттеген жоқ.

Барлық көрсетілген жағдайларда «К» компаниясына жабдықты пайдалану және оған қызмет көрсету мақсатында ғана бағдарламалық қамтылымды пайдалану құқығы беріледі және жабдықтың бағасына лицензиялық төлемдер енгізіледі, тиісінше жабдық зияткерлік меншік объектісіне (бағдарламалық қамтылымға) құқықтарды пайдалануға арналған лицензияның қосылған құнымен сатылады, бұл баптың 1-тармағы 7-тармақшасының қолданысына жатпайды 40 КК ЕАЭО.

Жеткізілетін Жабдықтың құнынан басқа шарттар импорт кезінде жеткізу жиынтығына кірмейтін (кірмеген) және «К» компаниясына электрондық байланыс арналары арқылы ұсынылған қол жеткізу / іске қосу кодтары (бұдан әрі — іске қосу кодтары) үшін арнайы төлемдерді көздейді. Әр түрлі шарттарда мұндай төлемдер (бұдан әрі — активтендіру кодтары үшін төлемдер) әр түрлі аталады: активтендіруге арналған лицензиялық кілттердің ақысы, бастапқы лицензиялардың жиынтығы үшін төлем, активтендіруге қол жеткізу коды бар лицензия үшін төлем. Алайда, барлық жағдайларда, жабдықты жеткізуші ұсынған активтендіру кодтары бағдарламалық жасақтама немесе бағдарламалық жасақтаманың бөлігі болып табылатын электронды файл болды, оның мақсаты жабдықтың белгілі бір функцияларын (сатып алушының қажеттілігіне байланысты) іске қосу болып табылады. Сонымен қатар, қарастырылған жағдайлардың әрқайсысында Мұндай файл электронды байланыс арналары арқылы жабдықтан бөлек жеткізілді.

Лицензиялық бақылау бойынша техникалық нұсқаулыққа сәйкес Тапсырыс орналастырылғаннан кейін Орталық лицензиялық жүйе сатып алушыдан сандар мен символдардың еркін үйлесімін таңдау арқылы XML файлдары түріндегі бастапқы лицензиялар мен лицензиялық кілттердің жиынтығын жасайды.

Мұндай активтендіру кодтары электрондық байланыс арналары арқылы берілетіндіктен және сатып алушының серверінде сақталатындықтан, оларды жеткізу кедендік реттеу нысанасы болып табылмайды және кедендік декларациялауға жатпайды.

Сатып алушы зияткерлік меншік объектісі үшін лицензиялық төлем болып табылмайтын XML файлы ретінде алынған активтендіру кодтары үшін төлемдер жасайды.

Осылайша, активтендіру кодтары үшін төлемдер зияткерлік меншік объектілері үшін лицензиялық төлемдер болып табылмайды, тиісінше әкелінетін Жабдық үшін іс жүзінде төленген немесе төленуге жататын бағаға қосымша есептеулерді қарау нысанасы бола алмайды.

Бұдан басқа, «К» компаниясы ҚҚС есептеу жүргізілген 12 ТД бойынша активтендіру кодтары үшін төлемдер әкелінген тауарларды декларациялау кезінде кедендік құнға енгізілгенін бекітеді.

СЭҚ қатысушысының дәлелдерін тексеріп, кеден органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.

Әкелінетін тауарлар үшін іс жүзінде төленген немесе төленуге тиіс бағаға зияткерлік меншік объектілерін пайдаланғаны үшін лицензиялық төлемдерді қосу қажеттілігі Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының «әкелінетін тауарлар үшін іс жүзінде төленген немесе төленуге тиіс бағаға зияткерлік меншік объектілерін пайдаланғаны үшін лицензиялық және өзге де ұқсас төлемдерді қосу туралы ереже туралы» 15.11.2016ж. № 20 ұсынымдарында көзделген (бұдан әрі — Ереже).

Ереженің 7-тармағында лицензиялық төлемдер әкелінетін тауарлар үшін іс жүзінде төленген немесе төленуге жататын бағаға енгізілмеген және бағаланатын (әкелінетін) тауарларды төлеуге арналған шоттан бөлек төленген жағдайда, лицензиялық төлемдерді осы тауарлардың кедендік құнына енгізу қажеттілігі туралы мәселені шешу кезінде мынадай түйінді факторларды назарға алу керек деп айқындалған:

лицензиялық төлемдер бағаланатын (әкелінетін) тауарларға жата ма;

лицензиялық төлемдерді төлеу бағаланатын (әкелінетін) тауарларды сату шарты болып табыла ма.

Мәселен, «К» компаниясы жабдықтарды жеткізуге арналған келесі шарттар негізінде тауарларды әкелуді жүзеге асырды:

— 23.01.2017ж. бастап, «N» компаниясымен (Финляндия) жасалған;

— 13.06.2017ж. бастап, «N» компаниясымен (Финляндия) жасалған;

— 09.10.2017ж. бастап, «N» компаниясымен (Финляндия) жасалған;

— 29.03.2017ж. бастап, «N» компаниясымен (Финляндия) жасалған;

— 26.12.2014ж. бастап, «H» компаниясымен (Қытай) жасалған;

— 25.11.2015ж. бастап, «I» компаниясымен (Швеция) жасалған;

— 12.12.2016ж. бастап, «Н» компаниясымен (Қытай) жасалған.

Тауарларды жеткізу жоғарыда көрсетілген шарттар шеңберінде жасалған тапсырыстар мен инвойстар бойынша жүзеге асырылды. Тапсырыстар мен инвойстарда, тауарлардың бағасынан басқа, бастапқы лицензиялар жиынтығының немесе лицензиялар пакетінің немесе лицензиялық кілттердің құны көрсетілген, яғни лицензиялық төлемдердің мөлшері көрсетілген.

Жоғарыда көрсетілген шарттардың негізінде әкелінген тауарларды декларациялау кезінде «К» компаниясы кедендік құнды айқындауды лицензиялық төлемдерді қоса отырып, әкелінетін тауарлармен жасалған мәміле құны жөніндегі әдіс (1-әдіс) бойынша жүзеге асырды.

Бұдан әрі кедендік тексеру нәтижелері бойынша шығарылғаннан кейін кеден органы «К» компаниясы әкелінетін тауардың кедендік құнына 26 ДТ бойынша лицензиялық төлемдер енгізілмегенін анықтады.

Сондай-ақ шағымда баяндалған мәселелер бойынша шағымды қарау барысында тағайындалған және жүргізілген қосымша тексерумен мыналар анықталды.

Жоғарыда көрсетілген жеткізу шарттарында бағдарламалық қамтамасыз ету, лицензиялар және зияткерлік меншік құқығы бойынша бірдей талаптар бар.

Мысалы, келісімшарттардан келесі үзінділер келтірілген.

«Жабдық» — бұл техникалық құралдар және жеткізілетін Жабдықтың ажырамас бөлігі болып табылатын бағдарламалық қамтамасыз ету, сондай-ақ өлшеу мен сынауға арналған жабдық, басқару жөніндегі Нұсқаулық және өнім беруші осы шарт бойынша «К» компаниясына жеткізетін жабдық жөніндегі басқа да құжаттама.

«Бағдарламалық жасақтама» – бұл барлық бағдарламалар мен олардың нұсқалары, пайдаланушының барлық тиісті құжаттары, жаңартылған нұсқалары мен көшірмелері, соның ішінде белгілі бір техникалық құралдарда жұмыс істей алатын провайдер жасаған немесе сатып алған барлық қосымшалар пакеттері, ассемблерлер, компиляторлар:

i) пайдаланушы жүктеген шарттар бойынша жеткізілетін қосымшалар мен операциялық бағдарламалар; және

ii) техникалық құралдарға салынған микрокод; екеуі де – жабдықпен бірге не Жабдықтың құрамдас бөлігі ретінде пайдалану үшін.

«К» компаниясы шарттарының тармақтарына сәйкес бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалануға айрықша емес, мерзімсіз (айрықша құқықтың бүкіл қолданылу мерзіміне), шектеулі лицензия, бірақ «К» компаниясы жабдықты пайдалану және оған қызмет көрсету мақсатында ғана ұсынылады.

Өзге туралы кез келген ережеге қарамастан, «К» компаниясы бағдарламалық қамтылымға ешқандай меншік құқығын алмайды және барлық осындай құқықтар өнім берушілерде және/немесе оның лицензиарларында сақталады.

Қосымша тексеру актісінде активтендіру кілттері/кодтары жүйе құратын және Интернет арқылы электронды түрде берілетін XML файлдары екендігі көрсетілген. Іске қосу кілттері/кодтары жеткізілетін Жабдықтың техникалық элементі болып табылады, оның мақсаты жабдықта алдын ала орнатылған функциялардың белгілі бір жиынтығын (сатып алушының қажеттілігіне байланысты) іске қосу (функционалдылықты іске қосу және желінің сыйымдылығын бақылау) болып табылады.

Сондай-ақ, кілттер/іске қосу кодтары арқылы жабдықтың функционалдығын қосуға қатысты түсініктемелер берілген. Сонымен, телекоммуникациялық жабдықтардың ірі өндірушілері өз жабдықтарын бүкіл әлемде сатады және өз елдеріндегі әртүрлі операторлардың міндеттері әртүрлі. Егер елде ұялы байланыс қызметтері нарығында мұндай қажеттілік болмаса, байланыс операторына жабдықтың максималды функционалдығын бірден сатып алу экономикалық тұрғыдан тиімсіз (мысалы, бірінші рет абоненттердің аз саны), сондықтан операторлар Жабдықтың максималды мүмкіндігіне инвестиция салмайды.

Осылайша, жоғарыда көрсетілген шарттарға сәйкес жеткізушілермен «К» компаниясы Жабдықтың ажырамас бөлігі ретінде берілген және «К» компаниясы оның коммерциялық қызметінде жабдықтан бөлек пайдалана алмайтын дербес актив болып табылмайтын жабдық пен бағдарламалық қамтамасыз етуді бір-бірінен бөлек бөліктерге бөлмейді. «К» компаниясында лицензиялық төлемдерді төлемей жабдықты сатып алу мүмкіндігі жоқ. Іске қосу кілттері/кодтары жеткізілетін Жабдықтың техникалық элементі болып табылады, оның мақсаты жабдықта алдын ала орнатылған функциялардың белгілі бір жиынтығын (сатып алушының қажеттілігіне байланысты) іске қосу (функционалдылықты іске қосу және желінің сыйымдылығын бақылау) болып табылады.

Жоғарыда баяндалғанды ескере отырып, лицензиялық төлемдер бағаланатын (әкелінетін) тауарлармен байланысты және оларды сатудың шарты болып табылады, сол арқылы Ереженің 7-тармағына сәйкес лицензиялық төлемдер сомасы іс жүзінде төленген немесе төленуге тиіс бағаға қосылуы тиіс.

Осылайша, тексеруші тұлғалар қосымша тексеру нәтижелері бойынша жеткізушіге «К» компаниясы төлеген лицензиялық төлемдерді әкелінетін тауарлардың кедендік құнына енгізу қажеттілігіне қатысты алдыңғы тексеру актісінің тұжырымдарын растады.

Жоғарыда баяндалғанды назарға ала отырып, әкелінетін тауарлардың кедендік құнына лицензиялық төлемдерді енгізуге байланысты 249 173,9 мың теңге сомасында ҚҚС есептеу заңды болып табылады.

Апелляциялық комиссияның шешімімен кедендік құны берілген жеңілдіктерді есепке алмай айқындалған тауарларға қатысты кедендік әкелу бажын және ҚҚС есептеу бөлігінде кедендік тексеру нәтижелері заңсыз деп танылды, ал кедендік құнына лицензиялық төлемдер енгізілген тауарлар бойынша ҚҚС есептеу бөлігінде заңды деп танылды.