Таможенные споры
Юридическое лицо
Иные вопросы
Министерством финансов Республики Казахстан (далее – уполномоченный орган) получена жалоба от Компании «К» на уведомление о результатах проверки территориального Департамента государственных доходов (далее – таможенный орган).
Как следует из материалов дела, таможенным органом проведена таможенная проверка по вопросу уплаты таможенных пошлин в соответствии с Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона «О таможенном деле в Республике Казахстан» от 20.07.1995г. №2368 (далее – Указ о таможенном деле от 20.07.1995г.) по ставкам таможенных пошлин на ввозимые товары, утвержденным Постановлением Правительства Республики Казахстан от 12.06.1997г. №960, а также по уплате сбора за таможенное оформление в размере 0,2% от таможенной стоимости в соответствии с Постановлением Правительства Республики Казахстан от 07.11.1995г. №1479 «О ставках таможенных платежей», по результатам которой вынесено уведомление на общую сумму 41 761,3 тыс. тенге.
Компания «К» не согласившись с выводами таможенного органа, обратилась с апелляционной жалобой, в которой просит отменить решение таможенного органа.
Так, Компания «К» сообщает, что согласно акта таможенной проверки Компания «К» является субподрядчиком компании «О» и при осуществлении импортных и экспортных операции производит уплату сборов за таможенное оформление в размере 0,2% от таможенной стоимости.
Приказом Министра финансов Республики Казахстан от 19.12.2018г. №1093 «О внесении изменений в некоторые приказы Министра финансов Республики Казахстан», а также от 07.11.2018г. № 979 внесены изменения и дополнения в приказ Министра финансов Республики Казахстан и от 18.09.2014г. № 3403 «Некоторые вопросы Единой бюджетной классификации Республики Казахстан», в соответствии с которыми КБК дополнена кодом 105330 — «прочие поступления недропользователей».
Вместе с тем Компания «К» утверждает, что не является недропользователем и на постоянной основе уплачивает положенные сборы.
Так, на протяжении своей деятельности Компания «К» на постоянной основе оплачивает таможенные сборы и налоги по следующим кодам:
1. КБК 106201 — таможенные сборы, уплачиваемые в соответствии с таможенным законодательством Республики Казахстан;
2. КБК 106101 — ввозные таможенные пошлины (иные пошлины, налоги и сборы, имеющие эквивалентное действие), уплачиваемые в соответствии с Договором о Евразийском экономическом союзе;
3. КБК 105102 — налог на добавленную стоимость на товары, импортируемые на территорию Республики Казахстан, кроме налога на добавленную стоимость на товары, импортируемые с территории Российской Федерации.
По мнению Компания «К», выводы таможенного органа, что ввозные таможенные пошлины, уплачиваемые при ввозе товаров в рамках контрактов на недропользование, подлежат уплате на КБК 105330 не состоятельны, поскольку КБК 105330 является прочими поступлениями от недропользователей, Компания «К» не является недропользователем, ввозные таможенные пошлины уплачивало на КБК 106101 (ввозная таможенная пошлина).
Таможенный орган, делая выводы, что КБК 105330 являются ввозными таможенными пошлинами, противоречит с дополненным кодом 105330 — «прочие поступления недропользователей».
По мнению Компания «К», неверное толкование понятия Подрядчик в договоре ОСРП создало разногласие между органами государственных доходов и компанией «О», что в дальнейшем повлечет подобные проверки у всех казахстанских компаний — участников ВЭД, поставляющих товар для компании «О».
Компания «К» отмечает, что данный спор является основополагающим в решении данного вопроса и требует тщательного рассмотрения.
Компания «К» указывает на изложенный в письме компании «О» довод о том, что Республика Казахстан по данному ОСРП выступает Заказчиком, а Подрядчиком являются нефтяные компании, каждая из которых по отдельности именуется Подрядной компанией. Подрядные компании «Б» и «А» для реализации целей по ОСРП назначили и уполномочили компанию «О» в качестве Операционной компании (ОПЕРАТОР), действующей по поручению Подрядчиков, что означает, что компания «О» является не Подрядчиком, а Оператором по данному соглашению. Следовательно, если компания «О» не является Подрядчиком, то Компания «К» не является Субподрядчиком.
Соответственно, Компания «К» не является недропользователем по ОСРП, а является поставщиком товаров и услуг для компании — оператора, как и другие компании.
На основании изложенного, Компания «К» просит отменить уведомление о результатах проверки по начисленным суммам налогов, таможенных платежей и других обязательных платежей в бюджет и пени, как не законное.
Проверив доводы участника ВЭД, исследовав представленные таможенным органом материалы, уполномоченный орган пришел к следующим выводам.
В соответствии со статьей 393 Кодекса Республики Казахстан «О таможенном регулировании в Республике Казахстан» (далее — Кодекс) в целях проверки сведений, подтверждающих факт выпуска товаров, таможенными органами может проводиться таможенный контроль в отношении товаров, находящихся на таможенной территории Евразийского экономического союза, при наличии у таможенных органов информации о том, что товары были ввезены на таможенную территорию Евразийского экономического союза и (или) находятся на таможенной территории Евразийского экономического союза с нарушением таможенного законодательства Евразийского экономического союза и (или) Республики Казахстан.
В рассматриваемом случае, в рамках исполнения условий контрактов на поставку товаров в ассортименте, заключенных с компанией «О», Компанией «К» в период с 2018 по 2021 года осуществлен ввоз товаров – смазочные и охладительные материалы, устройства и их запасные части. Товары оформлены по 54 декларациям на товары с помещением под таможенную процедуру выпуска для внутреннего потребления.
Компания «К» принимает обязательство перед компанией «О» добросовестно и полностью поставить товары в соответствии с условиями заключенных контрактов.
При декларировании товаров таможенные сборы за таможенное оформление и ввозные таможенные пошлины уплачены по ставкам и в размере, установленных действующим законодательством на дату подачи ДТ.
Впоследствии таможенным органом проведена таможенная проверка, по результатам которой вынесено уведомление о результатах проверки с начислением таможенных платежей и налогов на общую сумму 41 761,3 тыс. тенге, в том числе:
— таможенные сборы за таможенное оформление (106201) – 4 423,4 тыс. тенге;
— пеня сборов – 999,8 тыс. тенге;
— ввозная таможенная пошлина (105330) – 28 306,8 тыс. тенге;
— пеня пошлины – 6 790,4 тыс. тенге;
— НДС (105102) – 1 105,2 тыс. тенге;
— пеня – 135,8 тыс. тенге.
Основанием для начисления таможенных платежей и налогов послужили нормы положения ОСРП и Инструкции о налоговом режиме, устанавливающие уплату таможенной пошлины Подрядчиком, его субподрядчиками и Оператором в соответствии с указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, от 20.06.1995г. №2368 «О таможенном деле в Республике Казахстан», по перечню, утвержденному ПП РК от 12.06.1997г. №960, а также уплату сбора за таможенное оформление в размере 0,2% от таможенной стоимости (ПП РК от 07.11.1995г. №1479).
При этом в результативной части акта проверки указаны суммы таможенных платежей и налогов, подлежащих возврату:
— таможенные сборы за таможенное оформление (106201) – 507,9 тыс. тенге;
— ввозная таможенная пошлина (106101) – 29 950,7 тыс. тенге;
— НДС – 839,8 тыс. тенге.
Компания «К» не согласна с результатами данной проверки, а также считает, что можно было произвести зачет оплаченной суммы путем перевода с одного КБК в другой.
Согласно статье 479 Кодекса уполномоченный орган при рассмотрении жалобы вправе назначить внеплановую выездную таможенную проверку.
Учитывая, что имеющихся в акте проверки сведений недостаточно для вынесения мотивированного решения, в ходе рассмотрения жалобы уполномоченным органом письмом от 09.10.2021г. назначена таможенная проверка Компании «К» за обжалуемый период.
По итогам проверки таможенным органом вынесен акт таможенной проверки от 04.02.2022г.
Из акта таможенной проверки от 04.02.2022г. (далее – акт дополнительной проверки) следует следующее.
Между Компанией «К» и компанией «О» были заключены контракты на поставку товаров, по которым за проверяемый период были выставлены счета-фактуры по реализации товаров в адрес компании «О».
На товары, реализованные в адрес компании «О», Компания «К» производило таможенное оформление по 54 ДТ.
Подробная информация по реализации товаров в адрес компании «О» в разрезе контрактов, счет-фактур и ДТ отражена в акте дополнительной проверки.
Согласно положений ОСРП и Инструкции о налоговом режиме Подрядчик, его Субподрядчики и Оператор уплачивают таможенные платежи и налоги в соответствии с Указом о таможенном деле от 20.07.1995г.
При этом согласно статье XXXII приложения 5 ОСРП, Субподрядчиком является любое лицо, которому Подрядчик выдает субподряд на подготовку любых проектов, на поставку любых материалов или товаров, на оказание любых услуг или на выполнение любой части Проекта.
Согласно пункту 20 Инструкции о налоговом режиме субподрядчиком является физическое или другое лицо, с которым Подрядчик имеет отношения по получению товаров и услуг по деятельности.
Факт реализации товаров Компанией «К» в адрес компании «О» не отрицается (пояснения от 03.11.2021г.) и подтверждается счетами-фактурами и накладными на отпуск товаров на сторону, выставленными соответствующим образом.
На основании изложенного, таможенный орган считает, что Компания «К» является субподрядчиком компании «О» и положения ОСРП распространяются на взаимоотношения между Компаниями «К» и «О».
Разделом 19.7 ОСРП предусмотрено, что Подрядчик, его Субподрядчики и Оператор уплачивают таможенные пошлины, в соответствии с Указом о таможенном деле, с учетом изменений, внесенных положениями Закона Республики Казахстан «Об иностранных инвестициях».
Также в соответствии с положениями ОСРП и пункта 31 главы 10 Инструкции, Подрядчик должен информировать своих Субподрядчиков, предоставляющих ему услуги или продающих товары, что такие Субподрядчики и их работники должны платить налоги в соответствии с Налоговым законодательством.
При этом следует отметить, что Оператор выполняет действия в качестве агента от имени Подрядчика и реализовывает права, привилегии, полномочия и обязательства Подрядчика, а Операционная компания означает юридическое лицо, созданное Оператором для выполнения функций Оператора по Соглашению.
В соответствии со статьей 110 Указа о таможенном деле от 20.07.1995г., действовавшего на момент заключения ОСРП, ставки таможенных пошлин на ввозимые товары устанавливались Правительством Республики Казахстан и утверждены Постановлением Правительства Республики Казахстан от 12.06.1997г. №960.
В соответствии со статьей 118 Указа о таможенном деле от 20.07.1995г. за таможенное оформление товаров, перемещаемых через таможенную границу, взимаются таможенные сборы в порядке и размерах, определяемых Правительством Республики Казахстан. Ставка таможенного сбора за таможенное оформление товаров, перемещаемых через таможенную границу юридическими и физическими лицами, в размере 0,2% от таможенной стоимости товаров утверждена постановлением Правительства Республики Казахстан от 07.11.1995г. №1479 «О ставках таможенных платежей» (действовало на момент заключения ОСРП).
Аналогичные положения также предусмотрены подпунктами 115, 117 Инструкции о Налоговом режиме, согласно которому при осуществлении импортных и экспортных операций, Подрядчик и его Субподрядчики производят уплату сбора за таможенное оформление в размере 0,2% от таможенной стоимости и уплачивают таможенные пошлины в соответствии с Указом о таможенном деле от 20.07.1995г. с изменениями и дополнениями на 01.10.1997г. по ставкам таможенных пошлин на ввозимые товары, которые приводятся в Приложении № 9 к данной Инструкции.
Пунктом 2 статьи 460 Таможенного кодекса Евразийского экономического союза (далее – ТК ЕАЭС) установлено, что к правоотношениям, возникшим в сфере недропользования (топливно-энергетического сектора) в Республике Казахстан до вступления данного Кодекса в силу и возникающим после его вступления в силу, применяется таможенное законодательство Республики Казахстан, в соответствии с которым действуют соответствующие контракты, а в части, не урегулированной таким таможенным законодательством Республики Казахстан, применяются положения ТК ЕАЭС.
Согласно приказам Министра финансов Республики Казахстан «О внесении изменений в некоторые приказы Министра финансов Республики Казахстан» от 19.12.2018г. № 1093 и от 07.11.2018г. № 979 внесены изменения и дополнения в приказ Министра финансов Республики Казахстан «Некоторые вопросы Единой бюджетной классификации Республики Казахстан» от 18.09.2014г. № 403.
В соответствии с вышеуказанными приказами Единая бюджетная классификация Республики Казахстан дополнена кодом 105330 – «Прочие поступления от недропользователей».
Таким образом, ввозные таможенные пошлины, уплачиваемые при ввозе товаров в рамках контрактов на недропользование, подлежат уплате на КБК 105330.
Относительно судебной практики по рассматриваемому вопросу в акте дополнительной проверки отражены результаты судебных разбирательств.
Так, по результатам таможенной проверки в отношении компании «О», проведенной в 2016 году, компании «О» предписывалось:
«Принять меры и информировать своих Субподрядчиков о необходимости уплачивать ввозные таможенные пошлины в соответствии с Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, от 20 июля 1995 года № 2368 «О таможенном деле в Республики Казахстан», по перечню, утвержденному постановлением Правительства Республики Казахстан от 12 июня 1997 года № 960, а также при осуществлении импортных и экспортных операции производить уплату сбора за таможенное оформление в размере 0,2%-0,4% от таможенной стоимости (ПП РК от 7 ноября 1995 года №1479)»
Данное требование компания «О» обжаловало в суде и в последующем в процессе судебного разбирательства отозвало исковое заявление.
Таможенным органом в отношении субподрядчиков компании «О» проведены 4 таможенные проверки, которые в последующем были обжалованы:
• 2 жалобы в Специализированный межрайонный экономический суд;
• 1 жалоба в городской суд;
• 2 жалобы в Верховный суд Республики Казахстан.
По всем жалобам участников ВЭД судебными органами решения приняты о правомерности действий таможенного органа.
Также при проведении дополнительной проверки вновь произведен расчет таможенных платежей и налогов с указанием разницы по сравнению с уплаченной суммой в разрезе каждой ДТ.
При проведении расчета были выявлены факты некорректного применения ставки по перечню, утвержденному Постановлением Правительства Республики Казахстан от 12.06.1997г. №960.
По коду ТН ВЭД – 3820 00 000 0, оформленного по ДТ от 28.12.2018г. (товар №7), была применена ставка пошлины в размере 5%, тогда как ставка пошлины должна быть 10% от стоимости товара.
По коду ТН ВЭД – 8481 80 819 9, оформленному по ДТ от 17.07.2019г. (товар №9), и по коду ТН ВЭД – 8481 80 739 9, оформленному по ДТ от 03.04.2020г. (товары №3, №4 и №5), были применены ставки в размере 0%, тогда как должны облагаться ставкой таможенной пошлины в размере 10% от стоимости товара.
Кроме того, выявлены факты арифметически неправильного расчета при начислении таможенного сбора и НДС, повлекших неправомерное увеличение размера указанных платежей на суммы 142,8 тыс. тенге и 105,6 тыс. тенге соответственно.
Таким образом, по результатам дополнительной проверки общая сумма начисленных таможенных платежей и налогов составила:
— таможенные сборы за таможенные оформление (КБК 106201) – 4 280,6 тыс. тенге, пеня – 973,6 тыс. тенге;
— прочие поступления от недропользователей (КБК 105330) – 28 605,8 тыс. тенге, пеня — 6 877,1 тыс. тенге;
— НДС на импорт товаров (КБК 105102) – 999,6 тыс. тенге, пеня – 111,7 тыс. тенге.
Итого – 41 848,4 тыс. тенге, из них основной долг — 33 886,0 тыс. тенге и пеня — 7 962,4 тыс. тенге.
Касательно проведения зачета (возврата) таможенных платежей и налогов сообщаем, что в соответствии с пунктом 4 статьи 108 Кодекса зачет (возврат) ошибочно уплаченных сумм таможенных пошлин, таможенных сборов, налогов, пеней, процентов производится в соответствии со статьей 112 Кодекса.
Относительно таможенной проверки, проведенной в 2019 году, в акте дополнительной проверки указано, что в 2019 году таможенным органом в отношении Компании «К» таможенная проверка не проводилась. Следовательно, данная информация в акте предыдущей проверки внесена ошибочно.
На основании вышеизложенного, учитывая вышеизложенные нормы ОСРП и Инструкции о налоговом режиме, начисление таможенных платежей и налогов по результатам таможенной проверки таможенного органа является правомерным, за исключением некорректного начисления таможенного сбора и НДС.
Решением Апелляционной комиссии результаты таможенной проверки в части начисления таможенного сбора в сумме 142,8 тыс. тенге (4 423,4 – 4 280,6) и НДС в сумме 105,6 тыс. тенге (1 105,2 – 999,6) признаны неправомерными, а в остальной части начисления таможенных платежей и налогов признаны правомерными.
Государственный язык
Кедендік даулар
Заңды тұлға
Өзге мәселелері
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) «К» компаниясынан аумақтық мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі – кеден органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға шағым алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, кеден органы «Қазақстан Республикасындағы кеден ісі туралы» 20.07.1995ж. №2368 Заң күші бар Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығына (бұдан әрі – кеден ісі туралы 20.07.1995ж. Жарлық) сәйкес әкелінетін тауарларға кеден баждарының ставкалары бойынша кеден баждарын төлеу мәселесі бойынша кедендік тексеру жүргізді. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 12.06.1997ж. Сондай-ақ «кеден төлемдерінің мөлшерлемелері туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 07.11.1995ж. №1479 қаулысына сәйкес кедендік ресімдеу үшін 0,2% мөлшерінде алым төлеу бойынша жалпы сомасы 41 761,3 мың теңгеге хабарлама шығарылды.
«К» компаниясы кеден органының тұжырымдарымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда кеден органы шешімінің күшін жоюды сұрайды.
Мәселен, «К» компаниясы кедендік тексеру актісіне сәйкес «К» компаниясы «О» компаниясының қосалқы мердігері болып табылатынын және импорттық және экспорттық операцияларды жүзеге асыру кезінде кедендік ресімдеу үшін кедендік құнның 0,2% мөлшерінде алым төлейтінін хабарлайды.
«Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің кейбір бұйрықтарына өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 19.12.2018ж. №1093, сондай-ақ «Қазақстан Республикасының Бірыңғай бюджеттік сыныптамасының кейбір мәселелері» туралы Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 07.11.2018ж. № 979 бұйрықтарымен Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 18.09.2014ж. № 3403 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізілді, БСК 105330 – «жер қойнауын пайдаланушылардың өзге де түсімдері» кодымен толықтырылды.
Сонымен бірге, «К» компаниясы жер қойнауын пайдаланушы болып табылмайды және тиісті алымдарды тұрақты негізде төлейді деп бекітеді.
Осылайша, «К» компаниясы өз қызметі барысында тұрақты негізде кедендік алымдар мен салықтарды келесі кодтар бойынша төлейді:
1. БСК 106201 — Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес төленетін кедендік алымдар;
2. БСК 106101 — Еуразиялық экономикалық одақ туралы Шартқа сәйкес төленетін кедендік әкелу баждары (баламалы қолданылатын өзге де баждар, салықтар мен алымдар);
3. БСК 105102 — Ресей Федерациясының аумағынан импортталатын тауарларға салынатын қосылған құн салығынан басқа, Қазақстан Республикасының аумағына импортталатын тауарларға салынатын қосылған құн салығы.
«К» компаниясының пікірі бойынша, кеден органының тұжырымдары жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар шеңберінде тауарларды әкелу кезінде төленетін кедендік әкелу баждары 105330 БСК төлеуге жататыны дәлелді емес, өйткені 105330 БСК жер қойнауын пайдаланушылардан түсетін өзге де түсімдер болып табылады, «К» компаниясы жер қойнауын пайдаланушы болып табылмайды, кедендік әкелу баждары 106101 БСК (әкелу кедендік баж) төленген.
Кеден органы 105330 БСК кедендік әкелу баждары болып табылады деген қорытынды жасай отырып, 105330 – «жер қойнауын пайдаланушылардың өзге де түсімдері» кодымен толықтырылған кодқа қайшы келеді.
«К» компаниясының пікірінше, ӨБТК келісім — шартында мердігер ұғымын дұрыс түсіндірмеу мемлекеттік кірістер органдары мен «О» компаниясы арасында келіспеушілік тудырды, бұл кейіннен «О» компаниясына тауар жеткізетін СЭҚ-қа қатысушы барлық қазақстандық компанияларда осындай тексерулерге алып келеді.
«К» компаниясы бұл дау осы мәселені шешуде негіз болып табылатынын және мұқият қарауды талап ететінін атап өтті.
«К» компаниясы «О» компаниясының хатында баяндалған Қазақстан Республикасының осы ӨБТК бойынша Тапсырыс беруші, ал Мердігер мұнай компаниялары болып табылатындығы туралы дәлелді көрсетеді, олардың әрқайсысы жеке-жеке Мердігер компания деп аталады. ӨБТК бойынша мақсаттарды іске асыру үшін «Б» және «А» Мердігерлік компаниялары «О» компаниясын Мердігерлердің тапсырмасы бойынша әрекет ететін Операциялық компания (ОПЕРАТОР) ретінде тағайындады және уәкілеттік берді, бұл «О» компаниясы Мердігер емес, осы келісім бойынша Оператор болып табылады дегенді білдіреді. Демек, егер «О» компаниясы Мердігер болмаса, онда «К» компаниясы Қосалқы мердігер болып табылмайды.
Тиісінше, «К» компаниясы ӨБТК бойынша жер қойнауын пайдаланушы болып табылмайды, басқа компаниялар сияқты оператор — компания үшін тауарлар мен қызметтерді жеткізуші болып табылады.
Баяндалғанның негізінде, «К» компаниясы салықтардың, кедендік төлемдердің және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің және өсімпұлдардың есептелген сомалары бойынша тексеру нәтижелері туралы хабарламаны заңды емес ретінде жоюды сұрайды.
СЭҚ қатысушысының дәлелдерін тексеріп, кеден органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
«Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеу туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі — Кодекс) 393-бабына сәйкес — Кеден органдарында тауарлардың Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелінгені және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағында орналасқандығы туралы ақпарат болған кезде, кеден органдары тауарларды шығару фактісін растайтын мәліметтерді тексеру мақсатында Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағында тұрған тауарларға қатысты кедендік бақылау жүргізуі мүмкін Еуразиялық экономикалық одақтың және (немесе) Қазақстан Республикасының кеден заңнамасын бұза отырып жүзеге асырылады.
Қаралатын жағдайда, «О» компаниясымен 2018 жылдан бастап 2021 жылға дейінгі кезеңде «К» компаниясымен жасалған ассортименттегі тауарларды жеткізуге арналған келісімшарттардың талаптарын орындау шеңберінде майлау және салқындату материалдары, құрылғылар және олардың қосалқы бөлшектері – тауарларды әкелу жүзеге асырылды. Тауарлар ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсіміне орналастырумен тауарларға арналған 54 декларация бойынша ресімделді.
«К» компаниясы «О» компаниясының алдында жасалған келісім-шарттардың талаптарына сәйкес тауарларды адал және толық жеткізу міндеттемесін қабылдайды.
Тауарларды декларациялау кезінде кедендік ресімдеу үшін кедендік алымдар және кедендік әкелу баждары ТД беру күніне қолданыстағы заңнамада белгіленген ставкалар бойынша және мөлшерде төленді.
Кейіннен кеден органы кедендік тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша жалпы сомасы 41 761,3 мың теңгеге кедендік төлемдер мен салықтарды есептей отырып, тексеру нәтижелері туралы хабарлама шығарылды, оның ішінде:
— кедендік ресімдеу үшін кедендік алымдар (106201) — 4 423,4 мың теңге;
— өсімпұл алымдар — 999,8 мың теңге;
— кедендік әкелу бажы (105330) — 28 306,8 мың теңге;
— баж салығы — 6 790,4 мың теңге;
— ҚҚС (105102) — 1 105,2 мың теңге;
– өсімақы — 135,8 мың теңге.
Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасындағы кеден ісі туралы» 20.06.1995ж. № 2368 Заң күші бар Жарлығына сәйкес Мердігердің, оның қосалқы мердігерлерінің және Оператордың кеден бажын төлеуін белгілейтін ӨБТК ережесінің және салық режимі туралы Нұсқаулықтың нормалары кедендік төлемдер мен салықтарды есептеу үшін негіз болды, сондай-ақ кедендік ресімдегені үшін кеден құнының 0,2% мөлшерінде алым төлеу (07.11.1995ж. №1479 ҚР ПП).
Бұл ретте тексеру актісінің нәтижелі бөлігінде қайтаруға жататын кедендік төлемдер мен салықтардың сомалары көрсетілген:
— кедендік ресімдеу үшін кедендік алымдар (106201) — 507,9 мың теңге;
— кедендік әкелу бажы (106101) — 29 950,7 мың теңге;
— ҚҚС — 839,8 мың теңге.
«К» компаниясы осы тексеру нәтижелерімен келіспейді, сондай-ақ бір БСК-дан екіншісіне аудару арқылы төленген соманы есептеуге болады деп есептейді.
Кодекстің 479-бабына сәйкес уәкілетті орган шағымды қарау кезінде жоспардан тыс көшпелі кедендік тексеруді тағайындауға құқылы.
Тексеру актісінде бар мәліметтердің дәлелді шешім шығару үшін жеткіліксіз екенін ескере отырып, уәкілетті органның шағымды қарау барысында шағымдалған кезеңге «К» компаниясына 09.10.2021ж. хатпен кедендік тексеру тағайындалды.
Тексеру қорытындысы бойынша кеден органы 04.02.2022ж. кедендік тексеру актісін шығарды.
04.02.2022ж. кедендік тексеру актісінен (бұдан әрі — қосымша тексеру актісі) мыналар анықталды.
«К» компаниясы мен «О» компаниясы арасында тауарларды жеткізуге келісімшарттар жасалды, олар бойынша тексерілетін кезеңде «О» компаниясының атына тауарларды өткізу бойынша шот-фактуралар қойылды.
«О» компаниясының атына сатылған тауарларға «К» компаниясы 54 ТД бойынша кедендік ресімдеу жүргізді.
Келісім-шарттар, шот-фактуралар және ТД бөлінісінде «О» компаниясының атына тауарларды өткізу бойынша егжей-тегжейлі ақпарат қосымша тексеру актісінде көрсетілген.
ӨБТК ережелеріне және салық режимі туралы нұсқаулыққа сәйкес Мердігер, оның Қосалқы мердігерлері мен Операторы кеден ісі туралы 20.07.1995ж. Жарлыққа сәйкес кедендік төлемдер мен салықтарды төлейді.
Бұл ретте ӨБТК-нің 5-қосымшасының XXXII бабына сәйкес Мердігер кез келген жобаларды дайындауға, кез келген материалдарды немесе тауарларды жеткізуге, кез келген қызметтерді көрсетуге немесе жобаның кез келген бөлігін орындауға қосалқы мердігерлік беретін кез келген тұлға Қосалқы мердігер болып табылады.
Салық режимі туралы Нұсқаулықтың 20-тармағына сәйкес қосалқы мердігер қызмет бойынша тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді алу жөнінде Мердігермен қарым-қатынасы бар жеке немесе басқа тұлға болып табылады.
«К» компаниясының «О» компаниясының атына тауарларды өткізу фактісі (03.11.2021ж. түсіндірмелер) жоққа шығарылмайды және тиісті түрде қойылған шот-фактуралармен және тауарларды тарапқа беруге арналған жүкқұжаттармен расталады.
Баяндалғанның негізінде, кеден органы «К» компаниясы «О» компаниясының қосалқы мердігері болып табылады және ӨБТК ережелері «К» және «О» компаниялары арасындағы өзара қарым-қатынастарға қолданылады деп есептейді.
ӨБТК-нің 19.7-бөлімінде Мердігер, оның Қосалқы мердігерлері мен Операторы кеден ісі туралы Жарлыққа сәйкес «Шетелдік инвестициялар туралы» Қазақстан Республикасы Заңының ережелерінде енгізілген өзгерістерді ескере отырып, кедендік баждарды төлейді деп көзделген.
Сондай-ақ ӨБТК және Нұсқаулықтың 10-тарауының 31-тармағының ережелеріне сәйкес Мердігер өзіне қызмет көрсететін немесе тауарларды сататын өзінің Қосалқы мердігерлеріне осындай Қосалқы мердігерлер мен олардың қызметкерлері салық заңнамасына сәйкес салық төлеуге тиіс екенін хабарлауға тиіс.
Бұл ретте, Оператор Мердігердің атынан агент ретінде іс-әрекеттерді орындайтынын және Мердігердің құқықтарын, артықшылықтарын, өкілеттіктері мен міндеттемелерін іске асыратынын, ал Операциялық компания келісім бойынша Оператордың функцияларын орындау үшін Оператор құрған заңды тұлғаны білдіретінін атап өткен жөн.
ӨБТК жасасу кезінде қолданылған 20.07.1995ж. кеден ісі туралы Жарлықтың 110-бабына сәйкес әкелінетін тауарларға кеден баждарының ставкаларын Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 12.06.1997ж. №960 қаулысымен бекітілген.
20.07.1995ж. кеден ісі туралы Жарлықтың 118-бабына сәйкес кедендік шекара арқылы өткізілетін тауарларды кедендік ресімдеу үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен және мөлшерде кедендік алымдар алынады. Заңды және жеке тұлғалар кедендік шекара арқылы өткізетін тауарларды кедендік ресімдеу үшін «кедендік төлемдер ставкалары туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 07.11.1995ж. №1479 қаулысымен тауарлардың кедендік құнының 0,2% мөлшерінде кедендік алым мөлшерлемесі (ӨБТК жасасу кезінде қолданыста болған).
Осыған ұқсас ережелер салық режимі туралы Нұсқаулықтың 115, 117-тармақшаларында көзделген, оған сәйкес импорттық және экспорттық операцияларды жүзеге асыру кезінде Мердігер мен оның Қосалқы мердігерлері кедендік ресімдеу үшін алым төлеуді кедендік құнның 0,2%-ы мөлшерінде жүргізеді және кеден ісі туралы 20.07.1995ж. Жарлыққа сәйкес 01.10.1997ж. өзгерістер мен толықтырулармен осы Нұсқаулықтың № 9 қосымшасында келтірілген әкелінетін тауарларға кедендік баж ставкалары бойынша кедендік баждарды төлейді,.
Еуразиялық экономикалық одақ Кеден кодексінің (бұдан әрі – ЕАЭО КК) 460-бабының 2-тармағында осы Кодекс күшіне енгенге дейін Қазақстан Республикасында жер қойнауын пайдалану (отын-энергетика секторы) саласында туындаған және ол күшіне енгеннен кейін туындайтын құқықтық қатынастарға Қазақстан Республикасының кеден заңнамасы қолданылатыны белгіленген, оған сәйкес тиісті нормативтік құқықтық актілер қолданылады. келісім-шарттар, ал Қазақстан Республикасының осындай кеден заңнамасымен реттелмеген бөлігінде ЕАЭО КК ережелері қолданылады.
Қазақстан Республикасы Қаржы Министрінің «Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің кейбір бұйрықтарына өзгерістер енгізу туралы» 19.12.2018ж. № 1093 және 07.11.2018ж. № 979 бұйрықтарына сәйкес Қазақстан Республикасы Қаржы Министрінің «Қазақстан Республикасының Бірыңғай бюджеттік сыныптамасының кейбір мәселелері» 18.09.2014ж. №403 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.
Жоғарыда көрсетілген бұйрықтарға сәйкес Қазақстан Республикасының Бірыңғай бюджеттік 105330 – «Жер қойнауын пайдаланушылардан түсетін өзге де түсімдер» кодымен толықтырылды.
Осылайша, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар шеңберінде тауарларды әкелу кезінде төленетін кедендік әкелу баждары 105330 БСК-ға төленуге жатады.
Қаралып отырған мәселе бойынша сот практикасына қатысты қосымша тексеру актісінде сот талқылауларының нәтижелері көрсетілген.
Осылайша, 2016 жылы «О» компаниясына қатысты жүргізілген кедендік тексеру нәтижелері бойынша «О» компаниясы ұйғарылды:
«Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасындағы кеден ісі туралы» 1995 жылғы 20 шілдедегі № 2368 Заң күші бар Жарлығына сәйкес, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1997 жылғы 12 маусымдағы № 960 қаулысымен бекітілген тізбе бойынша, сондай-ақ кедендік әкелу баждарын төлеу қажеттігі туралы шаралар қабылдасын және өзінің Қосалқы мердігерлерін хабардар етсін импорттық және экспорттық операцияларды жүзеге асыру кеден құнының 0,2% -0,4% мөлшерінде кедендік ресімдеу үшін алым төлеуді жүргізсін (1995 жылғы 7 қарашадағы № 1479 ҚР ПП)»
«О» компаниясы бұл талапқа сотқа шағым берді және кейіннен сот талқылауы процесінде талап арызды кері қайтарып алды.
Кеден органы «О» компаниясының қосалқы мердігерлеріне қатысты 4 кедендік тексеру жүргізді, оларға кейіннен шағым жасалды:
• Мамандандырылған ауданаралық экономикалық сотқа 2 шағым;
• 1 қалалық сотқа шағым;
• Қазақстан Республикасының Жоғарғы сотына 2 шағым.
СЭҚ-қа қатысушылардың барлық шағымдары бойынша сот органдары кеден органы әрекеттерінің заңдылығы туралы шешім қабылдады.
Сондай-ақ қосымша тексеру жүргізу кезінде әрбір ТД бөлінісінде төленген сомамен салыстырғанда айырманы көрсете отырып, кедендік төлемдер мен салықтардың есебі қайтадан жүргізілді.
Есептеуді жүргізу кезінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1997 жылғы 12 маусымдағы №960 қаулысымен бекітілген тізбе бойынша мөлшерлемені дұрыс қолданбау фактілері анықталды.
СЭҚ ТН коды бойынша – 3820 00 000 0 28.12.2018ж. ТД (№7 тауар) бойынша ресімделген баж мөлшерлемесі 5% мөлшерінде қолданылды, ал баж мөлшерлемесі тауар құнының 10%-ы болуы тиіс.
СЭҚ ТН коды бойынш – 8481 80 819 9 17.07.2019ж. ТД (тауар №9) бойынша ресімделген және СЭҚ ТН коды бойынша – 8481 80 739 9 03.04.2020ж. ДТ (№3, №4 және №5 тауарлар) бойынша ресімделген 0% мөлшеріндегі мөлшерлемелер қолданылған, сол кезде тауар құнының 10% мөлшеріндегі кедендік баж мөлшерлемесіне салық салынуы тиіс.
Бұдан басқа, кедендік алым мен ҚҚС есептеу кезінде көрсетілген төлемдер мөлшерінің тиісінше 142,8 мың теңге және 105,6 мың теңге сомасына заңсыз ұлғаюына әкеп соққан арифметикалық қате есептеу фактілері анықталды.
Осылайша, қосымша тексеру нәтижелері бойынша есептелген кедендік төлемдер мен салықтардың жалпы сомасы:
— кедендік ресімдеу үшін кедендік алымдар (БСК 106201) — 4 280,6 мың теңге, өсімпұл – 973,6 мың теңге;
— жер қойнауын пайдаланушылардан түсетін өзге де түсімдер (БСК 105330) — 28 605,8 мың теңге, өсімпұл — 6 877,1 мың теңге;
– тауарлар импортына ҚҚС (БСК 105102) – 999,6 мың теңге, өсімпұл — 111,7 мың теңге.
Барлығы — 41 848,4 мың теңге, оның ішінде негізгі қарыз — 33 886,0 мың теңге және өсімпұл — 7 962,4 мың теңге.
Кедендік төлемдер мен салықтарды есепке жатқызуды (қайтаруды) жүргізуге қатысты Кодекстің 108-бабының 4-тармағына сәйкес кедендік баждардың, кедендік алымдардың, салықтардың, өсімпұлдардың, пайыздардың қате төленген сомаларын есепке жатқызу (қайтару) Кодекстің 112-бабына сәйкес жүргізілетінін хабарлаймыз.
2019 жылы жүргізілген кедендік тексеруге қатысты қосымша тексеру актісінде 2019 жылы кеден органы «К» компаниясына қатысты кедендік тексеру жүргізбегені көрсетілген. Демек, бұл ақпарат алдыңғы тексеру актісінде қате енгізілген.
Апелляциялық комиссияның шешімімен 142,8 мың теңге (4 423,4 – 4 280,6) сомасындағы кедендік алымды және 105,6 мың теңге (1 105,2 – 999,6) сомасындағы ҚҚС есептеу бөлігінде кедендік тексеру нәтижелері заңсыз деп танылды, ал қалған бөлігінде кедендік төлемдер мен салықтарды есептеу заңды деп танылды.
Автор: Madina Kuatbekova