Вид спора: налоговые споры
Категория налогоплательщика: юридическое лицо
Вид налога: КПН, НДС
Министерством финансов Республики Казахстан (далее — уполномоченный орган) получена апелляционная жалоба Компании «S» на уведомление о результатах проверки территориального департамента государственных доходов (далее — налоговый орган) о начислении суммы корпоративного подоходного налога с юридических лиц, за исключением поступлений от организаций нефтяного сектора (КПН), налога на добавленную стоимость на произведенные товары, выполненные работы и оказанные услуги на территории Республики Казахстан (НДС).
Как следует из материалов дела, налоговым органом проведена комплексная налоговая проверка Компании «S» по вопросу исполнения налогового обязательства по всем видам налогов и (или) других обязательных платежей в бюджет за период с 01.01.2017г. по 31.12.2018г., по результатам которой вынесено уведомление о начислении КПН в сумме 22 500,4 тыс.тенге, пени 3 682,2 тыс.тенге, НДС в сумме 6 146,1 тыс.тенге, пени 727,3 тыс.тенге.
Компания «S» не согласившись с выводами налогового органа, обратилась с апелляционной жалобой, в которой просит отменить решение налогового органа в части исключения из вычетов расходов и НДС из зачета в результате определения расходов по доле участия совместной деятельности и приводит следующие доводы.
Из жалобы следует, что по результатам налоговой проверки в соответствии со статьей 80 Кодекса Республики Казахстан «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» от 10.12.2008г. (Налоговый кодекс) и статьи 199 Кодекса Республики Казахстан «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» от 25.12.2017г. (Налоговый кодекс от 25.12.2017г.) заключенные договоры Компанией «S» с перевозчиками признаны совместной деятельностью.
По результатам проверки расходы Компании «S» по реализованным товарам, работам, услугам определены по доле участия, следовательно, расхождение за 2017г. составило 59 193,5 тыс.тенге, за 2018г. в сумме 44 759,4 тыс.тенге.
Также в жалобе указано, что в акте проверки со ссылкой на пункт 3 статьи 235 Налогового кодекса и пункт 3 статьи 417 Налогового кодека от 25.12.2017г. исключен НДС из зачета за 4 квартал 2017г. и 1-4 кварталы 2018г.
Компания «S» в жалобе указывает, что в договорах о совместной деятельности на перевозку пассажиров и багажа заключенных с перевозчиками не предусмотрена обязанность Компании «S» являться Уполномоченным представителем.
При этом, согласно положениям пункта 1 статьи 228 и пункта 1 статьи 230 Гражданского кодекса договор о совместной деятельности устанавливает не только взносы деньгами или другим имуществом либо путем трудового вклада участников договора, но и предусматривает усилия и действия участников договора для получения доходов и достижения иной не противоречащей закону цели.
Компания «S» считает, что договоры с перевозчиками по предмету относятся к совместной деятельности, так как предполагают не только продажу билетов, но и организацию перевозок пассажиров с распределением поступления денежных средств от продажи билетов.
Так, по мнению Компании «S» договора с перевозчиками составлены с учетом положений статьи 80 Налогового кодекса, согласно которому за организацию перевозок пассажиров Компания «S» удерживает с Перевозчика 20% от общей суммы, получаемой от реализации проданных билетов и 50 % от суммы сбора за провоз багажа. При этом, Компания «S» несогласно с результатами проверки в части отсутствия раздельного учета.
В соответствии с Уставом, видами деятельности Компании «S» являются диспетчерское сопровождение маршрутов, организация приема и выпуска подвижного состава в маршруты, сервисное обслуживание пассажиров и перевозчиков и т.д., которые отражены в договорах с перевозчиками и являются основной деятельностью Компании «S».
Также, по мнению Компании «S» в расчете, предоставленном проверяющим лицом, имеются расхождения с данными указанными в акте проверки за 2017 — 2018гг., при этом к проверке были представлены первичные документы которые соответствуют положениям Налогового кодекса.
Компания «S» считает необоснованным исключение сумм НДС из зачета за 4 квартал 2017г. и 1-4 кварталы 2018г. по основаниям, указанным в акте проверки, поскольку нормы пункта 3 статьи 235 Налогового кодекса и пункта 3 статьи 417 Налогового кодекса от 25.12.2017г. не применимы при осуществлении совместных расходов, приходящихся на каждого участника договора о совместной деятельности.
Из акта налоговой проверки следует, что в нарушение статьи 80 Налогового кодекса и статьи 199 Налогового кодекса от 25.12.2017г. Компания «S» не ведет раздельный учет по распределению доходов и расходов по совместной деятельности, в этой связи расходы за 2017-2018г. определены по доле участия о совместной деятельности в результате исключены из вычетов расходы за 2017г. в сумме 59 193,5 тыс.тенге, за 2018г. в сумме 44 759,4 тыс.тенге.
Также в нарушение пункта 3 статьи 235 Налогового кодекса и пункта 3 статьи 417 Налогового кодекса от 25.12.2017г. Компания «S» отнесен НДС в зачет за 4 квартал 2017г. и 1-4 кварталы 2018г. по приобретенным товарам работам, услугам, по счетам-фактурам от поставщиков, не соответствующим требованиям оформления в рамках совместной деятельности.
В ходе рассмотрения жалобы установлено следующее.
В целях вынесения мотивированного решения по жалобе, уполномоченным органом письмом от 29.06.2021г. в соответствии со статьями 181, 186 Налогового кодекса от 25.12.2017г. назначена тематическая проверка Компании «S» по вопросу правильности исчисления по КПН и НДС за 2017-2018гг.
Во исполнение данного письма, Комитетом государственных доходов вынесено предписание от 01.07.2021г. №20 на проведение тематической проверки Компании «S», по результатам которой составлен акт тематической проверки от 26.04.2022г. №20 (далее — акт тематической проверки).
Из акта тематической проверки следует:
В соответствии с пунктом 1 статьи 80 Налогового кодекса в случае договоренности о ведении совместной деятельности либо иной договоренности, предусматривающей двух и более участников договора о совместной деятельности без образования юридического лица (далее — договор о совместной деятельности), объекты налогообложения и (или) объекты, связанные с налогообложением, учитываются и облагаются налогами соответственно у каждого участника договора о совместной деятельности в порядке, установленном Налоговым кодексом.
Пунктом 2 статьи 80 Налогового кодекса установлено, что каждый участник договора о совместной деятельности в отношении доли своего участия самостоятельно ведет учет активов, обязательств, доходов и расходов по совместной деятельности для определения объектов налогообложения и (или) объектов, связанных с налогообложением, если иное не установлено Налоговым кодексом.
Пунктами 3-6 статьи 80 Налогового кодекса определено, что в случае отсутствия в договоре о совместной деятельности порядка распределения активов, обязательств, доходов и расходов по совместной деятельности для определения объектов налогообложения и (или) объектов, связанных с налогообложением, участники договора о совместной деятельности разрабатывают и утверждают налоговую учетную политику по совместной деятельности до представления первой налоговой отчетности, которая отражает такой порядок и налоговое обязательство, возникающее в результате совместной деятельности.
Договором о совместной деятельности может быть определен уполномоченный представитель участников договора о совместной деятельности, ответственный за ведение налогового учета по такой деятельности или ее части, если иное не установлено Налоговым кодексом.
В налоговых целях активы, обязательства, доходы и расходы по совместной деятельности или ее части учитываются уполномоченным представителем участников договора о совместной деятельности отдельно от активов, обязательств, доходов и расходов по иной деятельности данного уполномоченного представителя.
Аналогичные положения установлены статьей 199 Налогового кодекса от 25.12.2017г.
Согласно пункту 17 статьи 263 Налогового кодекса особенности выписки счетов — фактур при реализации (приобретении) в рамках договоров о совместной деятельности установлены статьей 235 Налогового кодекса.
Пунктом 3 статьи 235 Налогового кодекса предусмотрено, что в случаях, когда участником (участниками) договора о совместной деятельности или поверенным приобретаются товары, работы или услуги в рамках такой деятельности, в счетах — фактурах, получаемых от поставщика (продавца), должны быть выделены:
1) реквизиты участника (участников) договора о совместной деятельности в зависимости от количества участников совместной деятельности либо поверенного;
2) суммы приобретения, в том числе суммы НДС, приходящиеся на каждого из участников договора о совместной деятельности.
Количество выписываемых оригиналов счетов — фактур в таких случаях должно соответствовать количеству участников договора о совместной деятельности, для осуществления которой приобретаются товары, работы или услуги.
Аналогичные положения установлены пунктом 3 статьи 417 Налогового кодекса от 25.12.2017г.
Таким образом, в случае договоренности участниками ведения совместной деятельности объекты налогообложения и (или) объекты, связанные с налогообложением, учитываются и облагаются налогами в соответствии с вышеуказанными нормами Налогового кодекса.
Как указано в акте тематической проверки, Компанией «S» в проверяемом периоде в соответствии с положениями Закона Республики Казахстан «Об автомобильном транспорте» от 04.07.2003г. №476-II и «Правилам перевозок пассажиров и багажа автомобильным транспортом» (Правила) заключены договора с Перевозчиками на перевозку пассажиров и багажа.
Из пункта 1.1 договора на перевозку пассажиров и багажа в междугороднем, межобластном и внутриобластном сообщении следует, что Автовокзал и Перевозчик обязуются совместно действовать в сфере организации и обслуживания пассажиров на установленном маршруте в определенном времени отправления.
Пунктом 1.3 Договора установлено, что каждый участник договора в отношении доли своего участия самостоятельно ведет учет активов, обязательств, доходов и расходов по совместной деятельности для определения объектов налогообложения и объектов, связанных с налогообложением.
Пунктом 1.5 Договора предусмотрено, что каждый участник Договора самостоятельно исчисляет и уплачивает все обязательные налоги и платежи в бюджет.
Пунктом 2.1 Договора Автовокзал обязуется производить текущую и предварительную продажу билетов, информировать перевозчика о количестве предварительно проданных билетов мест на маршрут, обеспечивать своевременное отправление поданных автобусов в рейсы по расписанию движения, и другие обязанности, установленные данным подпунктом.
Согласно пункту 3.1 Договора за организацию перевозок пассажиров Автовокзал удерживает с Перевозчика 20% от общей суммы, получаемой от реализации проданных пассажирам билетов и 50% от суммы сбора за провоз багажа.
Таким образом, учитывая положения указанного Договора, стороны договорились совместно действовать в сфере организации и обслуживания пассажиров по установленному маршруту.
Аналогичным образом, составлены договоры Компанией «S» с другими перевозчиками за 2017-2018гг.
Из акта тематической проверки следует, что согласно представленным к налоговой проверке данным программного обеспечения (ПО) «Avi bus» и «Автоматизированная система управления «НАС» (далее-АСУ «НАС») установлено количество выполненных рейсов по маршрутам перевозчиками и поступление денежных средств от проданных билетов и багажа.
При этом поступления денежных средств от проданных билетов распределяются в адрес перевозчика 80% и 20% Компании «S». Аналогично, поступление денежных средств от продажи билетов по багажу распределяются в адрес перевозчика 50% и 50% Компании «S». При сверке данных ПО «Avi bus» и АСУ «НАС» с данными «1С-Бухгалтерия» отклонения по суммам за реализованные билеты и полученному доходу не установлено.
Также тематической проверкой установлено, что Компанией «S» ежемесячно с перевозчиками составляются акты выполненных работ, акты сверок и выписываются счета-фактуры в адрес Перевозчиков.
Таким образом, по данным тематической проверки доход от реализации билетов и провоз багажа за 2017г. составил 364 944,6 тыс.тенге, за 2018г. составил 366 631,3 тыс.тенге, которая отражена в бухгалтерском и налоговом учете Компании «S».
Следует указать, что по результатам акта налоговой проверки от 09.10.2020г. №582 исключены из вычетов расходы по строке 100.00.009.03.H «прочие работы и услуги» декларации по КПН за 2017г. в сумме 59 193,5 тыс.тенге, за 2018 год в сумме 44 759,4 тыс.тенге
При этом тематической проверкой согласно представленной первичной бухгалтерской документации и налоговых регистров за 2017-2018гг. подтверждены расходы Компании «S» по приобретению работ и услуг, в том числе, на коммунальные платежи, связи, изготовление баннеров, табличек, наклеек, услуги охраны, техническое обслуживанию пожарной сигнализации, обслуживание и содержание здания, машин и оборудования и т.д., которые понесены непосредственно с деятельностью Компании «S».
Кроме того, договора заключенные Компанией «S» с перевозчиками не содержат доли участия, общих расходов по совместной деятельности, их распределение между участниками, отсутствует налоговая учетная политика по совместной деятельности, не установлен уполномоченный представитель и ответственное лицо за ведение налогового учета по совместной деятельности как этого предусмотрено статьей 80 Налогового кодекса и статьей 199 Налогового кодекса.
Таким образом, тематической проверкой не подтверждается факт осуществления совместных расходов с перевозчиками и соответственно распределение их между участниками по их доле участия.
Кроме того, в ходе тематической проверки проведены встречные проверки с перевозчиками Компанией «А» (акт №5 от 05.03.2022г.), Компанией «М» (акт №2 от 18.03.2022г.), Компания «Т» (акт №17 от 17.03.2022г.), Компанией «АР» (№32 от 18.03.2022г.), Компанией «АТ» (акт №39 от 18.03.2022г.), Компания «S1» (акт №5 от 03.03.2022г.), по результатам которых по данным первичных документов, бухгалтерского и налогового учета подтверждены взаиморасчеты перевозчиков с Компанией «S» по перевозке пассажиров и услуги багажа.
При этом в вышеуказанных актах встречных проверок отмечено, что заключенные договора с Компанией «S» не содержат общих расходов и их распределение, налоговая учетная политика по совместной деятельности не составлялась, уполномоченный представитель по совместной деятельности не установлен, взносы деньгами, имуществом и трудовым вкладом, доля участия для осуществления совместной деятельности не производилась и не определялась.
Таким образом, по результатам встречных проверок распределение активов, обязательств, доходов и расходов для определения объектов налогообложения и (или) объектов, связанных с налогообложением, а также распределение их пропорционально по долям участия не установлено.
Учитывая изложенное, тематической проверкой не подтверждены результаты акта проверки от 09.10.2020г. №582 в части осуществления Компанией «S» и перевозчиками совместной деятельности согласно положениям статьи 80 Налогового кодекса и статьи 199 Налогового кодекса от 25.12.2017г., и соответственно, исключение из вычетов расходов за 2017г. в сумме 59 193,5 тыс.тенге, за 2018г. в сумме 44 759,4 тыс.тенге, и начисление КПН в сумме 20 790,6 тыс.тенге признано необоснованным.
Кроме того, поскольку, тематической проверкой не подтверждено осуществление совместной деятельности, установленное вышеуказанными статьями Налогового кодекса, соответственно, также признаны необоснованными результаты налоговой проверки от 09.10.2020г. №582 в части исключения НДС из зачета за 4 квартал 2017г. и 1-4 кварталы 2018г. в общей сумме 6 146,1 тыс.тенге.
По результатам заседания Апелляционной комиссии результаты налоговой проверки в части определения расходов по доле участия в совместной деятельности и начисления КПН в сумме 20 790,6 тыс.тенге и НДС в сумме 6 146,1 тыс.тенге признаны неправомерными.
Государственный язык
Даудын түрі: салықтық даулар
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: КТС, ҚҚС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі — уәкілетті орган) мұнай секторы ұйымдарынан (КТС) түсетін түсімдерді, өндірілген тауарларға қосылған құн салығын қоспағанда, заңды тұлғалардан алынатын корпоративтік табыс салығының сомасын есептеу туралы аумақтық мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі — салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «S» Компаниясының апелляциялық шағымын алды, Қазақстан Республикасының аумағында орындалған жұмыстар мен көрсетілген қызметтер (ҚҚС).
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, салық органы 2017ж.01.01. бастап 2018ж.31.12. аралығындағы кезеңде салықтың және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің барлық түрлері бойынша салық міндеттемесін орындау мәселесі бойынша «S» Компаниясына кешенді салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 22 500,4 мың теңге сомасында КТС, 682,2 мың теңге өсімпұл, 6 146,1 сомасында мың теңге ҚҚС, 727,3 мың теңге өсімпұл есептеу туралы хабарлама шығарылды.
«S» Компаниясы салық органының тұжырымдарымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда бірлескен қызметтің қатысу үлесі бойынша шығыстарды айқындау нәтижесінде шығыстарды шегерімдерден және есепке жатқызудан ҚҚС-ты алып тастау бөлігінде салық органы шешімінің күшін жоюды сұрайды және мынадай дәлелдер келтіреді.
Шағымнан келіп шығатыны, Қазақстан Республикасының 2008ж.10.12. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Кодексінің (Салық кодексі) 80-бабына және Қазақстан Республикасының 2017ж.25.12. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Кодексінің (Салық кодексі 2017ж.25.12.) 199-бабына сәйкес салықтық тексеру нәтижелері бойынша «S» Компаниясының тасымалдаушылармен жасасқан шарттары бірлескен қызмет деп танылды.
Тексеру нәтижелері бойынша «S» Компаниясының өткізілген тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шығыстары қатысу үлесі бойынша айқындалды, демек, 2017 жылы алшақтық 59 193,5 мың теңгені, 2018 жылы 44 759,4 мың теңгені құрады.
Сондай-ақ шағымда Салық кодексінің 235-бабы 3-тармағына және 2017ж.25.12. Салық кодексінің 417-бабы 3-тармағына сілтеме жасай отырып, тексеру актісінде 2017 жылғы 4-тоқсан және 2018 жылғы 1-4-тоқсан үшін есепке жатқызудан ҚҚС алып тасталғаны көрсетілген.
«S» Компаниясы шағымда тасымалдаушылармен жасалған жолаушылар мен багажды тасымалдауға арналған бірлескен қызмет туралы шарттарда «S» Компаниясының уәкілетті өкіл болу міндеті көзделмегенін көрсетеді.
Бұл ретте, Азаматтық кодекстің 228-бабы 1-тармағының және 230-бабы 1-тармағының ережелеріне сәйкес бірлескен қызмет туралы шарт жарналарды ақшамен немесе басқа мүлікпен не шартқа қатысушылардың еңбек салымы арқылы ғана белгілемейді, сонымен қатар шартқа қатысушылардың табыс алу және заңға қайшы келмейтін өзге де мақсатқа қол жеткізуі үшін күш-жігері мен іс-қимылын көздейді.
«S» Компаниясы тақырып бойынша тасымалдаушылармен жасалған шарттар бірлескен қызметке жатады деп санайды, өйткені олар билеттерді сатуды ғана емес, сонымен қатар билеттерді сатудан түскен ақша қаражатын бөле отырып, жолаушылар тасымалын ұйымдастыруды да қамтиды.
Осылайша, «S» Компаниясының пікірі бойынша, Салық кодексінің 80-бабының ережелерін ескере отырып, тасымалдаушылармен шарттар жасалды, оған сәйкес «S» Компаниясы жолаушыларды тасымалдауды ұйымдастыру үшін тасымалдаушыдан сатылған билеттерді сатудан алынатын жалпы соманың 20% — ын және багажды алып жүру үшін алым сомасының 50% — ын ұстайды. Бұл ретте, «S» Компаниясы бөлектеп есепке алудың болмауы бөлігінде тексеру нәтижелерімен келіспейді.
Жарғыға сәйкес «S» Компаниясы қызметінің түрлері тасымалдаушылармен жасалған шарттарда көрсетілген және «S» Компаниясының негізгі қызметі болып табылатын маршруттарды диспетчерлік алып жүру, маршруттарға жылжымалы құрамды қабылдау мен шығаруды ұйымдастыру, жолаушылар мен тасымалдаушыларға сервистік қызмет көрсету және т.б. болып табылады.
Сондай — ақ, «S» Компаниясының пікірі бойынша тексеруші тұлға ұсынған есепте 2017-2018 жж. арналған тексеру актісінде көрсетілген деректермен сәйкессіздіктер бар, бұл ретте тексеруге Салық кодексінің ережелеріне сәйкес келетін бастапқы құжаттар ұсынылды.
«S» Компаниясы тексеру актісінде көрсетілген негіздер бойынша 2017 жылдың 4 тоқсаны және 2018 жылдың 1-4 тоқсаны үшін есепке жатқызудан ҚҚС сомаларын алып тастауды негізсіз деп санайды, өйткені Салық кодексінің 235-бабы 3-тармағының және 2017ж.25.12. Салық кодексінің 417-бабы 3-тармағының нормалары бірлескен қызмет шығыстарды жүзеге асыру кезінде қолданылмайды.
Салықтық тексеру актісінен келіп шығатыны, 2017ж.25.12. Салық кодексінің 80-бабын және 199-бабын бұза отырып, «S» Компаниясы бірлескен қызмет бойынша кірістер мен шығыстарды бөлу бойынша бөлек есеп жүргізбейді, осыған байланысты 2017-2018ж. арналған шығыстар бірлескен қызмет туралы қатысу үлесі бойынша анықталды, нәтижесінде шығыстар шегерімдерден 2017 жылға 59 193,5 мың теңге сомасында, 2018 жылға 44 759,4 мың теңге сомасында алынып тасталды.
Сондай-ақ, Салық кодексінің 235-бабының 3-тармағын және 2017ж.25.12. Салық кодексінің 417-бабының 3-тармағын бұза отырып, «S» Компаниясы бірлескен қызмет шеңберінде ресімдеу талаптарына сәйкес келмейтін, сатып алынған тауарлар, қызметтер, өнім берушілердің шот-фактуралары бойынша 2017 жылғы 4-тоқсан және 2018 жылғы 1-4-тоқсан үшін ҚҚС есепке жатқызылған.
Шағымды қарау барысында мыналар анықталды.
Шағым бойынша дәлелді шешім шығару мақсатында уәкілетті орган 2017ж.25.12. Салық кодексінің 181, 186-баптарына сәйкес 2017-2018 жылдарға КТС және ҚҚС бойынша есептеудің дұрыстығы мәселесі бойынша «S» Компаниясына тақырыптық тексеру тағайындады.
Осы хатты орындау үшін Мемлекеттік кірістер комитеті «S» Компаниясына тақырыптық тексеру жүргізуге 01.07.2021 ж. №20 нұсқама шығарды, оның нәтижелері бойынша 2022ж.26.04. №20 тақырыптық тексеру актісі (бұдан әрі — тақырыптық тексеру актісі) жасалды.
Тақырыптық тексеру актісінен:
Салық кодексінің 80 — бабының 1-тармағына сәйкес бірлескен қызметті жүргізу туралы уағдаластық не заңды тұлға құрмай бірлескен қызмет туралы шартқа (бұдан әрі-бірлескен қызмет туралы шарт) екі және одан да көп қатысушыларды көздейтін өзге де уағдаластық болған жағдайда, салық салу объектілері және (немесе) салық салуға байланысты объектілер тиісінше салық салынатын объектілер есепке алынады және оларға салық салынады. бірлескен қызмет туралы шарттың әрбір қатысушысы Салық кодексінде белгіленген тәртіппен.
Салық кодексінің 80-бабының 2-тармағында, егер Салық кодексінде өзгеше белгіленбесе, бірлескен қызмет туралы шарттың әрбір қатысушысы өзінің қатысу үлесіне қатысты бірлескен қызмет бойынша салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін активтердің, міндеттемелердің, кірістер мен шығыстардың есебін дербес жүргізеді деп белгіленген.
Салық кодексінің 80-бабының 3-6-тармақтарында бірлескен қызмет туралы шартта салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін бірлескен қызмет бойынша активтерді, міндеттемелерді, кірістер мен шығыстарды бөлу тәртібі болмаған жағдайда, бірлескен қызмет туралы шартқа қатысушылар бірлескен қызмет бойынша салықтық есепке алу саясатын әзірлейді және бекітеді. бірлескен қызмет нәтижесінде туындайтын осындай тәртіп пен салық міндеттемесін көрсететін салық есептілігі.
Егер Салық кодексінде өзгеше белгіленбесе, бірлескен қызмет туралы шартқа қатысушылардың осындай қызмет немесе оның бір бөлігі бойынша салықтық есепке алуды жүргізуге жауапты уәкілетті өкілі бірлескен қызмет туралы шартта айқындалуы мүмкін.
Салық мақсаттарында бірлескен қызмет немесе оның бір бөлігі бойынша активтерді, міндеттемелерді, кірістер мен шығыстарды бірлескен қызмет туралы шартқа қатысушылардың уәкілетті өкілі осы уәкілетті өкілдің өзге қызметі бойынша активтерден, міндеттемелерден, кірістер мен шығыстардан бөлек есепке алады.
Осыған ұқсас ережелер 2017ж.25.12. Салық кодексінің 199-бабында белгіленген.
Салық кодексінің 263 — бабы 17-тармағына сәйкес бірлескен қызмет туралы шарттар шеңберінде өткізу (сатып алу) кезінде шот-фактураларды жазып беру ерекшеліктері Салық кодексінің 235-бабында белгіленген.
Салық кодексінің 235 — бабы 3-тармағында бірлескен қызмет туралы шартқа қатысушы (қатысушылар) немесе сенім білдірілген адам осындай қызмет шеңберінде тауарларды, жұмыстарды немесе көрсетілетін қызметтерді сатып алған жағдайларда, өнім берушіден (сатушыдан) алынатын шот-фактураларда мыналар көзделді:
- бірлескен қызметке қатысушылардың не сенім білдірілген адамның санына қарай бірлескен қызмет туралы шартқа қатысушының (қатысушылардың) деректемелері;
- сатып алу сомасы, оның ішінде бірлескен қызмет туралы шартқа қатысушылардың әрқайсысына келетін ҚҚС сомасы.
Мұндай жағдайларда шот — фактуралардың жазып берілетін түпнұсқаларының саны оны жүзеге асыру үшін тауарлар, жұмыстар немесе көрсетілетін қызметтер сатып алынатын бірлескен қызмет туралы шартқа қатысушылардың санына сәйкес келуге тиіс.
Осыған ұқсас ережелер 2017ж.25.12. Салық кодексінің 417-бабының 3-тармағында белгіленген.
Осылайша, бірлескен қызметті жүргізуге қатысушылар уағдаласқан жағдайда салық салу объектілері және (немесе) салық салуға байланысты объектілер Салық кодексінің жоғарыда көрсетілген нормаларына сәйкес есепке алынады және оларға салық салынады.
Тақырыптық тексеру актісінде көрсетілгендей, «S» Компаниясы тексерілетін кезеңде «Автомобиль көлігі туралы» 2003ж.04.07. №476-II Қазақстан Республикасы Заңының және «Жолаушылар мен багажды автомобиль көлігімен тасымалдау қағидалары» (қағидалар) ережелеріне сәйкес тасымалдаушылармен жолаушылар мен багажды тасымалдауға арналған шарттар жасалды.
Қалааралық, облысаралық және облысішілік қатынаста жолаушылар мен багажды тасымалдауға арналған шарттың 1.1-тармағынан Автовокзал мен тасымалдаушы жөнелтудің белгілі бір уақытында белгіленген маршрутта жолаушыларды ұйымдастыру және қызмет көрсету саласында бірлесіп әрекет етуге міндеттенеді.
Шарттың 1.3-тармағында шарттың әрбір қатысушысы өзінің қатысу үлесіне қатысты салық салу объектілерін және салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін бірлескен қызмет бойынша активтердің, міндеттемелердің, кірістер мен шығыстардың есебін дербес жүргізетіні белгіленген.
Шарттың 1.5-тармағында шарттың әрбір қатысушысы бюджетке төленетін барлық міндетті салықтар мен төлемдерді дербес есептейді және төлейді деп көзделген.
Шарттың 2.1-тармағымен Автовокзал билеттерді ағымдағы және алдын ала сатуды жүргізуге, тасымалдаушыны маршрутқа алдын ала сатылған билеттердің саны туралы хабардар етуге, берілген автобустардың қозғалыс кестесі бойынша рейстерге уақтылы жөнелтілуін қамтамасыз етуге және осы тармақшада белгіленген басқа да міндеттерді орындауға міндеттенеді.
Жолаушылар тасымалын ұйымдастыру шартының 3.1-тармағына сәйкес Автовокзал тасымалдаушыдан жолаушыларға сатылған билеттерді сатудан алынатын жалпы соманың 20% — ын және багажды алып жүру үшін алым сомасының 50% — ын ұстап қалады.
Осылайша, аталған Шарттың ережелерін ескере отырып, тараптар белгіленген маршрут бойынша жолаушыларды ұйымдастыру және қызмет көрсету саласында бірлесіп әрекет етуге келісті.
Сол сияқты, «S» Компаниясы басқа тасымалдаушылармен 2017-2018 жж. шарттар жасады.
Тақырыптық тексеру актісінен салықтық тексеруге ұсынылған «Avi bus» және «НАС» автоматтандырылған басқару жүйесі» (бұдан әрі-«НАС» АБЖ) бағдарламалық қамтамасыз ету деректеріне сәйкес тасымалдаушылар маршруттар бойынша орындаған рейстердің саны және сатылған билеттер мен багаждан ақша қаражатының түсуі белгіленгені келіп шығады.
Бұл ретте, сатылған билеттерден түскен ақша қаражаты тасымалдаушының мекенжайына «S» Компаниясының 80% және 20% бөлінеді. Осыған ұқсас багаж бойынша билеттерді сатудан түскен ақша қаражатының түсімі тасымалдаушының мекенжайына «S» Компаниясының 50% және 50% бөлінеді. «Avi bus» және «НАС» АБЖ бойынша деректерді «1С-Бухгалтерия» деректерімен салыстыру кезінде сатылған билеттер мен алынған табыс сомалары бойынша ауытқулар анықталған жоқ.
Сондай-ақ, тақырыптық тексерумен «S» Компаниясы ай сайын тасымалдаушылармен орындалған жұмыстардың актілерін, салыстыру актілерін жасайды және тасымалдаушылардың атына шот-фактуралар жазып береді.
Осылайша, тақырыптық тексеру деректері бойынша 2017 жылы билеттерді сатудан және багажды тасымалдаудан түскен табыс 364 944,6 мың теңгені құрады, 2018 жылы 366 631,3 мың теңгені құрады, ол «S» Компаниясының бухгалтерлік және салықтық есебінде көрсетілген.
2020ж.09.10. №582 салықтық тексеру актісінің нәтижелері бойынша 2017 жылғы КТС бойынша декларацияның «Өзге де жұмыстар мен қызметтер» 100.00.009.03 жолы бойынша шығыстар шегерімдерден сомасы 59 193,5 мың теңге, 2018 жылы 44 759,4 мың теңге алынып тасталғанын көрсету қажет.
Бұл ретте 2017-2018 жылдарға ұсынылған бастапқы бухгалтерлік құжаттама мен салық тіркелімдеріне сәйкес тақырыптық тексерумен «S» Компаниясының жұмыстар мен қызметтерді сатып алу, оның ішінде коммуналдық төлемдер, байланыс, баннерлер, тақтайшалар, жапсырмалар дайындау, күзет қызметтері, өрт сигнализациясына техникалық қызмет көрсету, ғимаратқа, машиналарға қызмет көрсету және күтіп ұстау бойынша шығыстары расталды және жабдықтар және т.б., олар тікелей «S» Компаниясының қызметімен байланысты.
Бұдан басқа, «S» Компаниясы тасымалдаушылармен жасасқан шарттарда қатысу үлесі, бірлескен қызмет бойынша жалпы шығыстар, оларды қатысушылар арасында бөлу жоқ, бірлескен қызмет бойынша салықтық есепке алу саясаты жоқ, Салық кодексінің 80-бабында және Салық кодексінің 199-бабында көзделгендей, бірлескен қызмет бойынша салықтық есепке алуды жүргізуге уәкілетті өкіл және жауапты тұлға белгіленбеген кодексі.
Осылайша, тақырыптық тексеру тасымалдаушылармен бірлескен шығыстарды жүзеге асыру фактісін және тиісінше оларды қатысушылар арасында олардың қатысу үлесі бойынша бөлуді растамайды.
Сонымен қатар, тақырыптық тексеру барысында тасымалдаушылармен «А» Компаниясымен (2022ж.05.03. №5 акт), «М» Компаниясымен (2022ж. 18.03. №2 акт), «Т» Компаниясымен (2022ж.17.03. №17 акт), «АР» Компаниясымен (2022ж.18.03. №32 акт) «АТ» Компаниясымен (2022ж.18.03. №39 акт), «S1» Компаниясымен (2022ж.03.03. №5 акт) қарсы тексерулер жүргізілді, бастапқы құжаттардың деректері бойынша, нәтижелері бойынша жолаушыларды және багаж қызметтерін тасымалдау бойынша тасымалдаушылардың «S» Компаниясымен өзара есеп айырысулары расталған.
Бұл ретте жоғарыда көрсетілген үстеме тексеру актілерінде «S» Компаниясымен жасалған шарттарда жалпы шығыстар және оларды бөлу жоқ, бірлескен қызмет бойынша салықтық есепке алу саясаты жасалмады, бірлескен қызмет бойынша уәкілетті өкіл белгіленбеді, ақшалай, мүлікпен және еңбек салымымен жарналар, бірлескен қызметті жүзеге асыру үшін қатысу үлесі жүргізілмегені және бөлінбегені атап өтілді анықталды.
Осылайша, қарсы тексерулер нәтижелері бойынша салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін активтерді, міндеттемелерді, кірістер мен шығыстарды бөлу, сондай-ақ оларды қатысу үлестері бойынша пропорционалды бөлу белгіленбеген.
Баяндалғанды ескере отырып, «S» Компаниясы мен тасымалдаушылардың Салық кодексінің 80-бабы және 2017ж.25.12. Салық кодексінің 199-бабының ережелеріне сәйкес бірлескен қызметті жүзеге асыруы бөлігінде 2020ж.09.10. №582 тексеру актісінің нәтижелері және тиісінше, 2017ж. 59 193,5 мың теңге сомасында, 2018ж. 44 759,4 мың теңге сомасында шығыстарды шегеруден алып тастау тақырыптық тексерумен расталмады және 20 790,6 мың теңге сомасында КТС есептеу негізсіз деп танылды.
Бұдан басқа, Салық кодексінің жоғарыда көрсетілген баптарында белгіленген бірлескен қызметті жүзеге асыру тақырыптық тексерумен расталмағандықтан, жалпы сомасы 6 146,1 мың теңге, 2017 жылғы 4-тоқсан және 2018 жылғы 1-4-тоқсан үшін ҚҚС-ты есептен шығару бөлігінде тиісінше 2020ж.09.10. №582 салықтық тексеру нәтижелері негізсіз деп танылды.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша бірлескен қызметке қатысу үлесі бойынша шығыстарды айқындау және 20 790,6 мың теңге сомасында КТС және 6 146,1 мың теңге сомасында ҚҚС бөлігінде салықтық тексеру нәтижелері заңсыз деп танылды.
Автор: Madina Kuatbekova